Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

Waarom zijn hoogbegaafden zo vaak ongelukkig op het werk?

ma 2 mrt. - 9:37

Hoogbegaafde mensen leggen gemakkelijk verbanden en denken supersnel. Een aanwinst voor elk bedrijf, zou je denken. Toch gaat het vaak niet van een leien dakje op de werkvloer en benutten veel getalenteerde werknemers hun potentieel niet. Burn-out, bore-out of jobhoppen komen bij deze groep dan ook vaak voor. Hoe komt dat? Expert hoogbegaafdheid Kathleen Venderickx, professor aan de UHasselt, legt het uit in een nieuw college van de 'Universiteit van Vlaanderen'.
© Bench Accounting (via Unsplash.com)

Slechts 1 op de 5 hoogbegaafden voelt zich goed in zijn job, en heeft het gevoel dat ie zijn talent kan benutten. “Er heerst een zeer grote ontevredenheid, en die blijft niet zonder gevolgen” zegt professor Kathleen Venderickx in het nieuwe college van de 'Universiteit van Vlaanderen'.

Ze deed onderzoek binnen die groep van ontevreden mensen en zag daar twee types van mensen. Je hebt er die demotivatie en verveling ervaren maar die toch hun job blijven uitoefenen, soms met een bore-out of een burn-out tot gevolg. Anderen – 77 procent! - gaan dan weer jobhoppen: vaak van werkgever veranderen.

“Straf” vindt Venderickx. Zeker in tijden waarin bedrijven het uitschreeuwen dat ze op zoek zijn naar talent. “Maar het talent van 8 op de 10 hoogbegaafden benut men niet. Erger nog: men jaagt het weg, of men blust het uit.” In Vlaanderen en Nederland alleen al gaat het om meer dan een miljoen.

"Men ervaart de hoogbegaafde als arrogant en betweterig"

Nochtans beginnen hoogbegaafden vaak vol enthousiasme aan een nieuwe job. “Ze beginnen vol drive, overstelpen iedereen met vragen, en genereren een stortvloed aan ideeën en oplossingen.” Maar dat enthousiasme en die stortvloed aan ideeën wordt door de collega’s wel eens als veel te overweldigend ervaren.  Of wat ook wel eens gebeurt: de hoogbegaafde maakt de ideeën van anderen met de grond gelijk. Omdat ze niet goed genoeg of niet vergaand genoeg zijn, of omdat er nieuwe problemen uit voort zouden vloeien. 

Het gevolg? “Iedereen haakt af. En men ervaart de hoogbegaafde als arrogant en betweterig.”

“Hoe harder de hoogbegaafde gas gaat geven, hoe harder de collega’s op de rem gaan staan”

“Hoe harder de hoogbegaafde gas gaat geven in zijn job, hoe harder de collega’s op de rem gaan staan” zegt Venderickx. “Uiteindelijk gaat de hoogbegaafde niets meer zeggen en geen initiatief meer nemen, en stoppen met werken.” Venderickx spreekt over een allesverlammende werkvloerparadox. De oorzaak hiervan is het verschil in snelheid van denken. 

Om dat in beeld te brengen, deden Venderickx en haar team een experiment. Ze lieten een groep van collega’s zoveel vergaderingen inzetten als ze nodig hadden om tot de oplossing van een probleem te komen. Marie, die hoogbegaafd is, was één van de deelneemsters. Aan haar werd gevraagd om op te schrijven wat de uitkomst van de vergadering zou zijn op het ogenblik dat ze het met grote zekerheid wist.

Na 15 minuten had Marie haar conclusies op papier. De groep daarentegen had drie vergaderingen van twee uur nodig om tot dezelfde conclusies te komen die Marie al na 15 minuten had neergepend. Dit experiment toont ook aan dat Marie zich 5 uur en 45 minuten steendood had verveeld. Niet eenvoudig om zoiets te camoufleren. Ofwel moet je al een heel goede acteur zijn.

Dit verschil in snelheid van denken is maar één facet van het probleem. Er is een tweede probleem dat het eerste versterkt: Marie denkt sneller, maar ze is zich daar zelf helemaal niet bewust van. Vanuit haar perspectief is het allemaal heel logisch. Ze begrijpt niet waarom haar collega’s zoveel tijd verspillen, en zo rond de pot draaien. “Door dit alles gebeurt er bij Marie iets heel geks” zegt Venderickx. “Er ontgaan haar precies dingen. De collega’s begrijpen elkaar. Zij niet, en ze begint zich onzeker en dom te voelen. Dat is exact hetzelfde als dat Kim Clijsters plots zou denken dat ze niet goed kan tennissen.”

Promoties weigeren omdat ze denken dat het niet kunnen

Dit klinkt onwaarschijnlijk, maar het is pure realiteit. “Uit interviews is gebleken dat 72 procent van de hoogbegaafden in gewone jobs met een regelmaat van de klok promoties weigeren. Omdat ze denken dat ze het niet kunnen. En dat is spijtig, want die snelle koppen hebben net die uitdaging nodig die ze nu omwille van negatieve ervaringen gaan mijden.”

Begeleidingsprogramma voor de werkvloer

Maar er is hoop. “Vanuit de wetenschap hebben we nog geen antwoord op deze problematiek, maar vanuit de praktijk weten we al heel veel. Bij Exentra, een expertisecentrum rond hoogbegaafdheid, hebben we al meer dan 10.000 hoogbegaafde kinderen, jongeren en volwassenen begeleid. Ondertussen hebben we ook een specifiek begeleidingsprogramma ontwikkeld voor de werkvloer.”

Wat het programma in essentie doet, is vrij eenvoudig. “We laten de hoogbegaafde door de ogen van zijn collega naar zichzelf kijken. 'Hoe kom ik over als ik 1001 vragen stel en suggesties van anderen wegwuif?' We laten hem ook kijken in de hoofden van een collega: 'Waarom denkt niet iedereen even snel?'" Omgekeerd laat het programma ook leidinggevenden en collega’s kijken in het hoofd van de hoogbegaafde. Het is een methode die zowel wordt toegepast bij de KMO om de hoek, als bij grote beursgenoteerde bedrijven. “En de resultaten die zijn er!”

“We moeten ervoor zorgen dat we met zijn allen deze snelle denkers zichtbaar maken” besluit Venderickx. “Dat we ze vertrouwen kunnen geven, en omgevingen waarbinnen hun talenten kunnen groeien. Hoe mooi zou de wereld er kunnen uitzien? En de hoogbegaafde zelf? Die gaat zich goed voelen in zijn job.”

Meer weten? Bekijk het integrale college van Kathleen Venderickx:

Lees ook:

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet