YouTube stelt tieners minder bloot aan video’s die zelfbeeld kunnen aantasten

Het YouTube-algoritme werkt normaal gezien als volgt: wanneer je een video over een bepaald onderwerp bekijkt, zal het algoritme je steeds meer gelijkaardige video's aanbevelen. Blijf je die video's aanklikken, dan vult je voorpagina zich snel met vergelijkbare content.

Hoewel dat meestal geen probleem is, kan bepaalde content volgens experts een negatieve invloed hebben op het zelfbeeld van tieners, dat nog volop in ontwikkeling is. YouTube wijst hierbij op video's die geïdealiseerde schoonheidsnormen promoten, zoals schoonheidsroutines voor een bepaald uiterlijk, fitnessprogramma’s en dieetfilmpjes die een specifiek lichaamstype aanmoedigen, of video's die verbaal of fysiek geweld verheerlijken.

Door voortdurend blootgesteld te worden aan deze content, kunnen tieners een negatief zelfbeeld ontwikkelen, omdat ze zichzelf blijven vergelijken met onrealistische standaarden. Dat betekent niet dat tieners geen fitnessvideo’s meer kunnen bekijken. Ze kunnen nog steeds actief naar dergelijke video’s zoeken, maar YouTube zal deze content niet langer herhaaldelijk aanraden.

"Uit onderzoek weten we dat dit echt schadelijk is en dat dit je wereldbeeld kan vertekenen", zegt professor marketingcommunicatie Tim Smits (KU Leuven) aan VRT NWS. "Wat YouTube nu belooft, is dat men het algoritme gaat trainen, zodat jongeren niet meer alleen één soort content gaan zien."

Wereldwijde uitrol

De maatregel geldt alleen voor accounts van tieners die hun leeftijd hebben geregistreerd op het platform. Jongeren zonder account of die hun leeftijd niet hebben opgegeven, kunnen nog steeds deze video's aanbevolen krijgen.

In de Verenigde Staten werd de maatregel eind vorig jaar al ingevoerd. Nu gebeurt dat wereldwijd. De regels zijn gelokaliseerd, wat betekent dat YouTube per regio video's zal filteren op basis van de lokale taal. Het zal echter een tijdje duren voordat dit merkbaar wordt, zegt Smits. "Ze gaan het algoritme aanpassen, maar dat duurt een tijdje want dat is een lerend algoritme."

YouTube implementeert de maatregel wellicht niet zomaar uit goede wil, zegt technologie-expert Herman Maes. "Dit is een duidelijk antwoord op de EU-onderzoeken naar de bescherming van kinderen, zoals tegen TikTok", zegt hij. 

Maatregelen om zelfmoord te voorkomen

YouTube voert ook een mechanisme in om zowel tieners als andere kijkers te ondersteunen bij gevoelens van zelfverwonding, zelfmoord of eetstoornissen. Wanneer je video's zoekt over deze onderwerpen, krijg je eerst een pagina te zien met de boodschap: "Je bent niet alleen. Als jijzelf of iemand die je kent het moeilijk heeft, praat er dan vandaag nog over met iemand."

Onder de boodschap staat een link naar lokale hulporganisaties. In België leidt die link naar het Centrum ter Preventie van Zelfdoding. Onderaan vind je ook een link naar de Zelfmoordlijn 1813. Pas daarna krijg je de mogelijkheid om de zoekresultaten te bekijken.

We deden zelf een kleine steekproef en zochten informatie op over zelfmoord of zelfverminking, ook zonder ingelogd te zijn. Bij zoekopdrachten zoals ‘anorexia’, ‘boulimie’, ‘hoe kan je opzettelijk overgeven’, ‘hoe snel afvallen’ en andere termen rond eetstoornissen, verscheen de waarschuwing echter nog niet.

Nieuwe functies voor ouderlijk toezicht

YouTube voegde ten slotte een nieuwe functie toe waarmee ouders hun account kunnen koppelen aan dat van hun tieners. Met zo'n gekoppelde account kunnen ouders zien welke meldingen hun tieners ontvangen, zodat ze weten welke content het algoritme hen aanbeveelt.

Ouders van tieners die zelf video's maken, kunnen ook het aantal uploads, reacties en abonnees van hun tieners volgen. Ze ontvangen bovendien meldingen wanneer hun tiener een video uploadt of een livestream start. Deze functie was al beschikbaar voor kinderaccounts.

Of deze maatregel effectief zal zijn, moet nog blijken. Maes denkt zelf dat de impact klein zal zijn. "Ik ben benieuwd welke 14- of 15-jarige zulke toegang aan zijn ouders gaat geven, of niet gewoon een andere account gaat aanmaken. Dat doe je in een paar minuten."

Bron: vrtnws.be en De Wereld Vandaag