Zijn ‘pleasers’ gewoon vriendelijk? "Het wordt een probleem als je afhangt van de goedkeuring van mensen"

‘The idea of you’ vertelt het verhaal van Solène (Anne Hathaway), een gescheiden moeder van 40 die verliefd wordt op de 24-jarige zanger van een hippe boysband. Solène vecht tegen haar gevoelens, omdat ze het “not done” vindt dat ze als 40-jarige geïnteresseerd is in zo’n jonge kerel. Ze is een 'pleaser', en worstelt met de verwachtingen van de maatschappij. 

Ook actrice Anne Hathaway was lang een 'pleaser' die door iedereen graag gezien wou worden. Dat vertelde ze recent nog in The New York Times. Ondertussen heeft ze leren loslaten: wat anderen van haar denken als mens of als actrice boeit haar nog nauwelijks.

Bekijk: de trailer van ‘The idea of you’. Je vindt de film op Prime Video.

Eerst zorgen dat de andere gelukkig is, en dan pas aan jezelf denken. Actrice Anne Hathaway is blij dat ze zo niet meer denkt. Toch moet je ‘pleasen’ niet als negatieve eigenschap beschouwen, zegt Mieke Decuyper, docent en onderzoeker Toegepaste Psychologie aan de Thomas More hogeschool, in ‘De wereld van Sofie’. 

“Het is een heel mooie eigenschap als het niet te extreem aanwezig is. Iedereen is ook wel in meerdere of mindere mate een 'pleaser'. Het maakt gewoon deel uit van onze persoonlijkheid dat we vriendelijk en altruïstisch willen zijn, dat we hulpvaardig zijn en conflicten vermijden.” 

“Het geeft ook een goed gevoel en betekenis: we zijn sociale wezens, we doen ertoe als we geapprecieerd worden door andere mensen.”

Wanneer wordt ‘pleasen’ problematisch?

‘Pleasers’ worden nochtans ook wel ‘behaagziek’ genoemd. Wanneer overschrijden ze dan een grens? “Het wordt een probleem als het gedrag echt in heel extreme mate aanwezig is en je nog onmogelijk ‘nee’ kan zeggen tegen mensen. Als het ingaat tegen wat je zelf belangrijk vindt dus.”

Decuyper spreekt ook over “onderdanigheid”, een term uit de persoonlijkheidspsychologie. “In dat geval ga je jezelf volledig wegcijferen en word je heel sterk afhankelijk van de goedkeuring van andere mensen. Op den duur heb je daar zo’n grote nood aan dat je jezelf daarin verliest en nog als weinig authentiek wordt ervaren.”

“Als je niet meer voor jezelf opkomt, niet meer zegt wat je graag wil doen en waar je voor staat, word je eigenlijk een soort jaknikker. Als je dat dan ook nog eens vaak doet bij verschillende mensen kan je mening uiteraard ook telkens wat gaan veranderen, en kan je een onechte indruk nalaten.”

Waarom is iemand een ‘pleaser’?

Waarom de ene een ‘pleaser’ is en de andere niet hangt van verschillende factoren af. “Vaak zijn mensen bang dat ze niet meer geaccepteerd gaan worden als ze tegen de wil van iemand anders ingaan. Ze hebben soms ook een lage eigenwaarde. Ze vinden dan van zichzelf dat ze veel minder waard zijn dan andere mensen en dat ze het recht niet hebben om zaken voor zichzelf op te eisen.”

“Dat je een heel lief, vriendelijk, empathisch iemand bent die heel veel rekening houdt met andere mensen is ook iets dat je een stukje overgeërfd krijgt van je ouders”, zegt Decuyper. “Ook opvoeding speelt een rol.”

“Het zou ook kunnen dat je vroeger gepest werd en daardoor een soort schrik hebt om te veel op te vallen en tegen iemand in te gaan.”

“Ik denk dat er niet één soort 'people pleaser' is die al deze kenmerken heeft, maar dat het net heel erg verschillend kan zijn van persoon tot persoon.” 

Is er een verschil tussen mannen en vrouwen?

Of er een verschil is tussen mannen en vrouwen, is alvast niet zomaar te bepalen. “Er bestaat weinig wetenschappelijk onderzoek over, behalve dan een soort zelfrapportage waarin men aan grote groepen mensen vroeg of ze zichzelf zagen als een people pleaser.”

“Dan merk je wel dat het heel erg vaak voorkomt, zelfs tot 50 procent, maar zie je geen uitgesproken verschillen tussen mannen en vrouwen.” 

“Let wel: als het gaat over empathisch, hulpvaardig, zorgen en lief zijn, hebben vrouwen wel de neiging om daar iets hoger op te scoren. Dat heeft misschien ook een beetje met opvoeding te maken. Nog steeds wordt er bij meisjes meer de nadruk gelegd op het lief en het zorgend zijn. Te sterk voor jezelf opkomen of te assertief zijn, wordt bij vrouwen iets meer afgestraft dan bij mannen.”

Moeten we minder 'pleasen'?

“Voelt het 'pleasen' voor jou aan als een probleem? Probeer er dan over te praten met mensen die je als ‘veilig’ beschouwt”, raadt Decuyper aan. “Of probeer eens nieuwe ervaringen op te doen. Dan merk je dat het oké is als je eens eerst aan jezelf denkt.”   

“Beschouw het dus niet als een groot probleem dat je anderen wil helpen. Is er onderliggend toch iets aanwezig waardoor je je echt slecht voelt, dan kan professionele hulp nuttig zijn.”

“Het valt mij ook op dat veel mensen ‘pleasen’ zien als een slechte eigenschap, waar je zo snel mogelijk vanaf moet aan de hand van concrete tips”, besluit Decuyper. “Maar we willen toch geen samenleving waarin iedereen aan zichzelf denkt? 

Bron: vrtnws.be en 'De wereld van Sofie'