Zuid-Koreaanse schrijfster Han Kang krijgt Nobelprijs Literatuur 2024

De Zuid-Koreaanse Han Kang (53) volgt de Noorse theaterschrijver Jon Fosse op. Han Kang krijgt dit jaar de prestigieuze Nobelprijs Literatuur "voor haar intense poëtische proza, dat confronterend is voor historische trauma's en de kwetsbaarheid van een mensenleven blootlegt."

Naar goede gewoonte wordt de laureaat in kwestie opgebeld door de Zweedse Academie. Han Kang was - door het tijdsverschil - aan het dineren met haar zoon en reageerde compleet verrast. Wie er in een bepaald jaar bij de Academie op de radar staat als kanshebber blijft tot 50 jaar na datum een goedbewaard geheim.  

Han Kang "heeft een uniek bewustzijn van de verwevenheid van lichaam en ziel, van leven en dood. In haar poëtische en experimentele stijl is ze in de hedendaagse literatuur een absolute vernieuwer", aldus Anders Olsson, voorzitter van het Nobelcomité in het juryverslag. 

Op haar 53e is de Zuid-Koreaanse Han Kang een eerder jonge winnaar van de Nobelprijs Literatuur. Ze komt uit een literaire familie. Haar vader is auteur Han Seung-won en ook haar broers zijn schrijvers. In 1993 begon ze poëzie te publiceren. Sinds 1995 heeft ze ook 7 romans, en bundels met essays en korte verhalen geschreven. Haar boeken zijn in meer dan 30 talen vertaald, ook in het Nederlands, Engels, Frans of Spaans.

Typisch aan haar schrijfstijl is het gebruik van veel metaforen. Die versterken haar "empathie met vaak vrouwelijke, kwetsbare levens", aldus de Zweedse Academie.  

'De vegetariër'

Het boek waarmee Han Kang internationaal is doorgebroken is 'De vegetariër' uit 2007, dat in 2015 werd vertaald. 'De vegetariër' is een verhaal over een vrouw die beslist om niet langer vlees te eten, en die rebelse daad heeft grote gevolgen. Han Kang won er de International Booker Prize mee. Dat is de onderscheiding voor het beste fictieboek van het jaar wereldwijd, dat vertaald is in het Engels en is uitgegeven in het Verenigd Koninkrijk en Ierland. 

De Vlaamse schrijfster Saskia De Coster reageert enthousiast op de Nobelprijs voor Han Kang. Ze heeft haar Zuid-Koreense collega leren kennen via het boek 'De vegetariër'. De Coster is fan van haar stijl.

"Dat was echt een ontdekking. Zuid-Koreaanse auteurs werden 8 jaar geleden nog niet vaak vertaald, maar daar komt stilaan verandering in. Met dat boek is Han Kang echt doorgebroken in de Angelsaksische wereld, en terecht", vertelt De Coster in De wereld vandaag op Radio 1.

"Voor mij is Han Kang echt een hedendaagse schrijver. Ze schrijft heel beeldend en gedurfd, haar boeken zijn eerder dun en lezen erg aangenaam. Bij haar moet je geen spectaculaire thema's verwachten of klassieke, epische verhalen. Ze maakt verhalen vanuit een kleine, verrassende invalshoek rond grotere filosofische vragen over wat mens zijn is."

"Heel knap hoe ze vanuit iets kleins een groot thema aanraakt. Zoals bij 'De vegetariër', waar de persoonlijke keuze van een depressieve huisvrouw om niet langer vlees te eten grote gevolgen heeft. De familie van het hoofdpersonage staat op zijn kop. Zo roept Han Kang interessante vragen op, over hoe een individu zich verhoudt tot een grotere groep of een samenleving."

Pijnlijke Koreaanse geschiedenis

In 'Mensenwerk' schrijft Han Kang over de opstand van 1980 in haar geboortestad Gwangju, toen vele honderden studenten en burgers door het leger werden doodgeschoten. Ook in 'Ik zeg geen vaarwel' komt de Koreaanse geschiedenis naar voren, met name de Jeju-opstand tussen 1948 en 1954, waarbij tienduizenden mensen het leven lieten. 

De Zweedse academie heeft ook lovende woorden voor de roman 'Wit', een ode van schrijfster Han Kang aan haar oudere zus. Die heeft ze nooit gekend, want ze is enkele uren na de geboorte overleden. Met allerlei verwijzingen naar de kleur wit is het "een niet-religieus gebedenboek". Han Kang "maakt unieke verbindingen tussen lichaam en geest, tussen de levenden en de doden in haar poëtisch proza," stipt de Academie nog aan.

"Ik heb nog maar weinig boeken gelezen zoals 'Wit', zegt schrijfster Saskia De Coster. "Voor mij is het echt een uniek verhaal, een subtiel en fijngevoelig boek. De ode aan de zus die Han Kang nooit gekend heeft, is een verhaal waarin ze iets onderzoekt, over afgebakende categorieën heen. Het is een boek tussen leven en dood, en tussen mens en dier."

Han Kang is de 18e vrouw die de Nobelprijs literatuur wint, op een totaal van 120 winnaars. Bij de De Zweedse Academie is de laatste jaren wel aan een inhaalbeweging bezig. Sinds 2017 wisselen mannen en vrouwen elkaar netjes af als laureaten.

"Bij de Zweedse Academie is er een trend in gang gezet, die ik alleen maar kan toejuichen", aldus Saskia De Coster. "Han Kang is vrij jong voor de Nobelprijs Literatuur, maar er wordt stilaan met een opener en minder Europees getinte blik vanuit de Academie naar iemands oeuvre gekeken. In haar geval staat haar werk er al, maar kan het tegelijk nog volop evolueren."

11 miljoen Zweedse kronen en wereldwijde verkoop

Bij de Nobelprijs Literatuur hoort een cheque van 11 miljoen Zweedse kronen, omgerekend bijna 1 miljoen euro. Het effect van de Nobelprijs Literatuur is niet te onderschatten voor een auteur: een grotere oplage en meer vertalingen zijn meestal het gevolg.

De winnaar van vorig jaar, de Noorse auteur Jon Fosse, zag zijn oplage in het Nederlands maar liefst vertienvoudigen. Andere laureaten van de voorbije jaren zijn onder meer de Française Annie Ernaux, de Tanzaniaan Abdulrazak Gurnah en de Amerikaanse dichteres Louise Glück. 

"Ook Han Kang zal door deze onderscheiding ongetwijfeld nog meer gelezen worden. Al kan de Nobelprijs ook een schaduwkant hebben. Annie Ernaux heeft er een serieuze dip door gehad. Alsof ze plots niet meer kon schrijven."

Bron: vrtnws.be en De Wereld Vandaag