Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

De Wereld van Sofie

Lelystad: een utopie op papier, een gemiste kans in werkelijkheid

ma 19 apr. - 1:56

Al eeuwenlang dromen mensen ervan een utopie, een ideale wereld, te creëren. Met de bouw van Lelystad, een heel nieuwe stad op een compleet nieuwe plek, deed zich een unieke kans voor. Maar gaandeweg groeide die verhoopte droomstad uit tot één van de meest ongewenste plekken van Nederland. Journalist en schrijver Joris van Casteren groeide op in Lelystad en schreef er een boek over. Hij heeft tot vandaag een haat-liefdeverhouding met de plek. Dat vertelde hij aan Lotte De Caluwe.
Lelystad

Het was Joris van Casterens vader die destijds besloot naar Lelystad te trekken: “Mijn vader was een idealist met lange haren en progressieve ideeën, hij trok naar Lelystad om het onderwijs daar mee op poten te zetten. Het was toen nog een woestijnachtig gebied, net drooggelegd,  en hij hoopte daar een nieuwe wereld, een nieuwe samenleving te kunnen opbouwen. Die ‘maakbaarheid’ paste ook in het wereldbeeld van de jaren 70 en 80. En mijn moeder en ik moesten mee."

“Lelystad is een planologische blunder, en ook een beetje een gemiste kans” vertelt van Casteren. “De stad is genoemd naar Cornelis Lely, de ingenieur die de Zuiderzeewerken bedacht en uitvoerde. Het was een waanzinnig ambitieus project: vier polders blootleggen en een complete zee afsluiten, dat is niet niets.  Maar er is nooit een architectonisch bekroning gekomen van dat project , terwijl de hoofdstad van de nieuwe polderprovincie dat wel had moeten zijn. Tijdens het hele proces van droogleggen is er onenigheid ontstaan tussen twee groepen. Aan de ene kant waren er de estheten, die het groots zagen. Aan de andere kant had je de dan weer de landbouwers, die de polders zagen als boerengrond. Uiteindelijk trokken de landbouwers aan het langste eind, zij dachten: 'wij bouwen wel even een stad',  maar zonder enige kennis van architectuur en stedebouw."

Lange tijd geloofde van Casteren in het project: “Hoewel je kon verwachten dat het niet ging lukken, was ik toch een believer”, lacht hij. “Op school waren we er ook trots op: we maakten deel uit van de ‘nieuwe wereld”, niet alleen de stad was nieuw, maar ook het hele ommeland. Die trots doofde echter naarmate van Casteren ouder werd.  “Op een bepaald moment zag je dat de stad op alle negatieve lijstjes bovenaan kwam te staan. Huwelijken liepen op de klippen, de werkloosheid was groot en bovendien kwamen er steeds meer problematische groepen wonen...ik zag de stad verloederen. Ik ergerde me ook meer en meer aan de fantasieloosheid van Lelystad: over alles was nagedacht, en toch is het zo verschrikkelijk saai geworden.” Tot zijn zeventiende woonde hij in Lelystad, daarna trok hij naar Utrecht om te studeren, ook al wou hij al veel eerder weg. “Ik vond er geen inspiratie: poëzie of literatuur werden er bijvoorbeeld totaal niet begrepen.” aldus van Casteren.

Toch had het volgens van Casteren ook voordelen om in Lelystad op te groeien: “Omdat het zo’n onnatuurlijke situatie is, kijk je anders naar sommige zaken dan wanneer je elders zou opgroeien. Lelystad is één en al ratio: elke boom was gepland en geplant, over elk grassprietje was nagedacht. Daardoor valt alles wat niét logisch is, extra hard op. Wanneer we bijvoorbeeld naar het ‘oude land’ gingen, want zo noemden we Amsterdam, was de chaos overdonderend.  In Lelystad was er wél ordening, ook al werd die later verstoord. Ik heb nu nog altijd de neiging de orde te verstoren, te ontregelen. ”

En hoe gaat het er nu aan toe?
“Als je nu naar Lelystad gaat, dan zie je het oorspronkelijke plan nog. Maar er is heel veel ingegrepen: sommige gebouwen werden weggehaald en nieuwe kwamen in de plaats...Lelystad is een soort lappendeken geworden van nieuw en oud.” Al is dat laatste een normaal proces, benadrukt van Casteren. “Een stad moet ook volwassen worden en een evolutie doormaken, zoals een kind: na een moeilijk jeugd en puberteit is Lelystad nu een vrij normale stad geworden. Ik wil Lelystad wel het voordeel van de twijfel geven, er komt langzaamaan een ziel in de stad, maar dat gaat niet gemakkelijk", besluit hij.

Lees ook:

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet