De Ochtend
Ludieke onderzoeken in de bloemetjes gezet met de IG Nobelprijzen
vr 10 sep. - 9:46
De Ig Nobelprijzen zijn opgevat als een parodie op de echte Nobelprijzen. Elk jaar worden tien prijzen uitgereikt, in verschillende wetenschappelijke disciplines, die niet elk jaar hetzelfde zijn en waar soms enige wetenschappelijke creativiteit geldt. Het onderzoek dat wordt bekroond, lijkt op het eerste zicht absurd, maar is daarom niet per se nutteloos. En op zijn minst zetten de studies aan tot nadenken.
Winnende onderzoeken moeten trouwens echt gepubliceerd zijn in een erkend wetenschappelijk tijdschrift. De prijsuitreiking vindt normaal gezien plaats aan de universiteit van Harvard, maar door de coronapandemie gebeurde dat nu voor de tweede keer op rij digitaal. De winnaars worden onder meer beloond met een (waardeloos) biljet van 10 biljoen Zimbabwaanse dollar.
Ondersteboven neushoorns
In de categorie "Transport" is de Ig Nobelprijs uitgereikt aan een internationaal team van wetenschappers dat de gezondheidseffecten heeft onderzocht van neushoornvervoer per helikopter. Daaruit bleek dat het ondersteboven hangen van de dieren beter is voor de gezondheid van de dieren dan ze op hun zij te leggen.
Het vervoeren van neushoorns door ze aan hun poten op te tillen, gebeurde al jaren, maar de onderzoekers waren de eersten die de effecten hebben onderzocht. Volgens hen heeft hun studie ervoor gezorgd dat de praktijk nu meer en meer wordt toegepast. Ze willen nog bijkomend onderzoek doen bij andere dieren, zoals nijlpaarden en buffels.
Orgasme tegen neusverstopping
De prijs voor Geneeskunde ging naar een onderzoek aan een Duitse universiteit over de link tussen seks en neusverstopping. Professor Cem Bulut kwam op het idee na "zelfobservatie". Hij liet een aantal koppels voor en na de daad de luchttoevoer door hun neus meten. Uit zijn resultaten blijkt dat seks met orgasme even effectief was om de neus vrij te maken als een neusspray uit de winkel. Toch voor een uur lang.
Maar hoe komt dat? Een duidelijke verklaring heeft de professor niet. "Ik denk dat het een mix is van opwinding, fysieke activiteit en hormonale veranderingen."
Nederlands "botsonderzoek"
Belgen zijn er dit jaar niet in de prijzen gevallen, maar onze noorderburen hebben wel een award weggekaapt. Meerbepaald wetenschappers van de Technische Universiteit Eindhoven die het gedrag van voetgangers in mensenmassa's hebben onderzocht. Dat gebeurde met sensoren onder de perrons van het station van Eindhoven.
Uit hun onderzoek blijkt dat mensen gemiddeld minimaal 75 centimeter afstand van elkaar houden om botsingen te voorkomen. Ze stelden 80 effectieve botsingen vast. Als mensen hun looppad niet hadden aangepast, waren er dat 18.000 geweest. De onderzoekers hopen dat hun studie kan helpen om plekken waar veel voetgangers samenkomen, veiliger te maken.
Opvallend: ook een Japans onderzoek over waarom voetgangers soms tegen elkaar botsen, viel in de prijzen.
Baard als verdedigingsmechanisme
Waarom hebben mannen baarden? Volgens een trio van Amerikaanse wetenschappers is gezichtsbeharing mogelijk geëvolueerd omdat het een voordeel biedt bij gevechten. Een baard beschermt namelijk het gezicht en vermindert de impact van een klap. Met hun onderzoek hebben ze de Ig Nobelprijs voor de Vrede gewonnen.
In de studie lieten ze gewichten vallen op een soort kunstbotje. Wanneer dat botje gehuld was in een schapenvacht -wat volgens de wetenschappers vergelijkbaar is met menselijk haar- kon het 16 procent meer kracht verdragen. Andere onderzoeken leggen de evolutionaire reden voor baardgroei eerder bij seksuele selectie en het tonen van dominantie tegenover andere mannen.
En dan nog...
De Ig Nobelprijs voor Economie is voor een onderzoek over de correlatie tussen het BMI van poltici en de graad van corruptie in hun land
In de categorie Biologie werd een onderzoek bekroond naar variaties in kattengeluiden en andere vormen van interactie tussen mensen en katten.
De Ig Nobelprijs voor Chemie gaat naar een studie van de lucht in bioscopen. Het doel van het onderzoek was uittesten of ze uit een chemische analyse van de lucht konden afleiden of er films met bijvoorbeeld seks of geweld vertoond werden.
In de categorie Ecologie won een onderzoek naar bacteriën op kauwgomresten. Volgens de wetenschappers kan dat nuttig zijn voor bijvoorbeeld forensisch onderzoek en ziektebestrijding.
Tot slot: de categorie Entemologie (insectenkunde): daar ging de prijs naar een onderzoek over de bestrijding van kakkerlakken op duikboten.
Beluister hier het fragment vanuit 'De Ochtend' via Select.
Beluister hier het gesprek met Lieven Scheire over de IG Nobelprijzen in 'Nieuwe Feiten' via Select.
Bron: vrt.be en 'De Ochtend'
