"Mensenrechten in onze woonzorgcentra geschonden tijdens coronacrisis", zegt Amnesty International

Volgens het rapport reageerde de overheid te laat en niet op juiste manier waardoor de fundamentele rechten van bewoners van woonzorgcentra geschonden werden.

Uit de interviews blijkt dat woonzorgcentra onvoldoende voorbereid waren op de pandemie. Er bestond weliswaar een handleiding over de omgang met infectieziekten, maar een protocol voor een plotse uitbraak, zoals de Covid-19-pandemie er één was, lag niet klaar.  Ten tweede was de testcapaciteit voor het personeel tot augustus nagenoeg onbestaande en moest het verzorgend personeel aan de slag met een gebrek aan degelijk beschermingsmateriaal. "Als niet bewezen was dat bewoners COVID hadden, mochten we de beschermingsmiddelen niet gebruiken. Maar we konden het niet bewijzen, omdat we niet konden testen", klinkt het bij Geert Polfliet, directeur van een woonzorgcentrum.

Een andere bevinding is dat tijdens de COVID-19-crisis zieke bewoners niet altijd toegelaten werden in ziekenhuizen. Volgens Artsen Zonder Grenzen kon slechts 57 procent van de ernstige gevallen tijdens de crisis naar een ziekenhuis worden overgebracht, vergeleken met 86 procent daarvoor.  Onduidelijke triagerichtlijnen hebben ertoe geleid dat bewoners van woonzorgcentra geen toegang kregen tot de best mogelijke zorg die beschikbaar was. Sommige ouderen stierven volgens het rapport hierdoor vroegtijdig.

Daarbovenop komt dat de zorgsector al voor de coronacrisis een verhoging van de staatssteun, een hoger aantal personeelsleden en een betere coördinatie en samenwerking vroeg. "Met het zorgpersoneel dat de overheid nu financiert, kunnen we geen kwaliteitsvolle leef- en werkomstandigheden garanderen", zegt Jean-Marc Rombeaux, expert-adviseur voor de koepelorganisatie van OCMW’s.

Dagen in pyjama

Door de extra medische taken die het woonzorgpersoneel erbij moest nemen, bleef er weinig tijd over voor de dagelijkse zorg zoals hygiëne, sociale contacten en maaltijden. Familieleden zagen het met lede ogen gebeuren. "Ik zag mijn man echt wegkwijnen. Toen ik mijn zorgen deelde met het personeel zei een verzorgster: "We kunnen niet iedereen elke dag persoonlijke eten geven."

"Bewoners kregen niet de nodige zorgen", zegt Anne Claeys van Amnesty International in 'De Ochtend'. "Er waren mensen die dagenlang in pyjama bleven, soms niet gewassen werden en zelfs foute medicatie kregen. We hebben zelfs 2 gevallen gedocumenteerd waarbij verwaarlozing mogelijk heeft geleid tot een overlijden. Wij hoorden zelfs over iemand die anderhalve week geen water had gekregen."

Wij hoorden zelfs over iemand die anderhalve week geen water had gekregen.

Die mevrouw is gestorven van uitdroging, zegt Claeys. "Familieleden die op bezoek komen, steken niet alleen soms een handje toe, maar houden ook dingen in het oog. Tijdens de lockdown is dat niet kunnen gebeuren. Toen de schoonzoon van die mevrouw op bezoek kwam, lag die helemaal uitgedroogd en vermagerd in bed. De verpleegster stond alleen op een gang met twintig mensen, als gevolg van het personeelstekort op dat moment."

Gehuild

Niet enkel fysiek, maar ook  op mentaal vlak woog de coronacrisis zwaar door. Vooral het bezoekverbod en de daaropvolgende sociale isolatie was nefast voor het welzijn van de ouderen. Vooral het bezoekverbod en de daaropvolgende sociale isolatie was nefast voor het welzijn van de ouderen. "Wij hoorden iemand zeggen: ik heb mijn moeder de voorbije 5 maanden meer zien huilen dan in de voorbije 50 jaar", vertelt Claeys.

Mathieu Vandenbulcke, professor geriatrische psychiatrie: “Isolatie leidt tot een gevoel van eenzaamheid ... Dit verhoogt het risico op angst, depressie en psychotische ervaringen. Deze psychiatrische aandoeningen zijn bedreigend. Een ernstige depressie op latere leeftijd is een levensbedreigende aandoening."

Ook hekelt de organisatie de chaotische communicatie vanuit de verschillende regeringen waardoor nieuwe regelgeving vaak laat en onduidelijk gecommuniceerd werd. Als laatste wordt ook het gebrek aan controle door inspectiediensten aangeklaagd. Vanuit een mensenrechtenperspectief is vastgesteld dat toezicht door onafhankelijke instanties essentiële waarborgen biedt voor het respect voor de mensenrechten.

Nood aan coherent beleid en waardige zorg

Amnesty International vraagt dan ook enkele duidelijke maatregelen om het recht van bewoners van woonzorgcentra op de hoogst haalbare zorgstandaard te respecteren en te vervullen, onder meer door ervoor te zorgen:

• dat woonzorgcentra prioritaire toegang krijgen tot regelmatige testing en voldoende beschermingsbemiddelen krijgen
• dat er volledige en gelijke toegang tot ziekenhuiszorg  isvoor woonzorgbewoners
• dat de belangen van de bewoners vertegenwoordigd worden in het debat over nieuwe richtlijnen en bezoekregelingen
• dat er extra controlemechanismen komen om kwaliteit van de zorg en het respecteren van de mensenrechten te controleren

Beluister het gesprek met Anne Claeys, beleidsverantwoordelijke bij Amnesty International in 'De Ochtend':

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'

Lees ook: