Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (84) overleden

Etienne Vermeersch is op 2 mei 1934 geboren in Sint-Michiels-Brugge in een katholiek gezin. Na zijn humaniora is hij zelfs 5 jaar jezuïet, maar op zijn 25e breekt hij definitief met zijn geloof en wordt hij onder invloed van zijn studies een militant atheïst en scepticus.

Vermeersch studeert klassieke filologie en wijsbegeerte aan de UGent en wordt daar in 1967 tot hoogleraar benoemd. Hij schopt het later tot ere-vicerector van de Gentse universiteit. In het begin houdt hij zich vooral bezig met algemene wijsbegeerte en de wetenschapsfilosofie. Vooral de filosofische aspecten van het onderzoek naar kunstmatige intelligentie boeit hem.

Later gaat hij zich toeleggen op grote maatschappelijke en ethische problemen. Op 11 juli 2016 krijgt hij uit handen van Vlaams minister-president Geert Bourgeois het Groot Ereteken van de Vlaamse Gemeenschap.

Maatschappelijke ethische kwesties

Vanaf de jaren 80 wordt hij in België een belangrijk opiniemaker over zware ethische kwesties zoals abortus en euthanasie. Zijn werk ligt aan de basis van de huidige abortus- en euthanasiewetgeving. Zelf neemt hij -als een van de eersten- een zogenoemde LEIF-kaart in ontvangst.

Op die kaart van het Levenseinde Informatie Forum staan de specifieke persoonlijke wensen voor een humaan levenseinde. Daarnaast spreekt hij zich ook uit over overbevolking en pedofilie.

Over dat laatste schrijft hij in 1979 al dat pedofielen geen boosdoeners zijn "ze hebben een seksuele gerichtheid waar ze niet om gevraagd hebben (...) ze zijn medemensen die veel meer nood hebben aan ons begrip, dan aan een brute ongenuanceerde afwijzing". Hij benadrukt wel dat het beleven van seksualiteit op vrijwillige basis dient te gebeuren door personen die zelfstandig kunnen beslissen.

Na de dood van de afgewezen Nigeriaanse asielzoekster Semira Adamu, die om het leven kwam bij haar gedwongen uitwijzing, wordt Vermeersch in de jaren 90 voorzitter van de naar hem genoemde Vermeersch Commissie die de regels moest opstellen voor gedwongen uitwijzingen. Over dat voorzitterschap zei hij later dat het een van de meest ondankbare taken was, die hij ooit op zich had genomen.

In 2008 is Vermeersch een van de schrijvers aan het manifest van de Gravensteengroep. In dit manifest wordt een onafhankelijk Vlaanderen als een van de mogelijkheden van de toekomst gezien. De verschillende
auteurs schrijven vanuit hun eigen ideologie en nemen in de manifesten uitdrukkelijk afstand van extreemrechtse ideologieën waar Vlaamse eisen meestal mee geassocieerd worden.

Overbevolking

Vermeersch is bewust kinderloos gebleven, omdat hij enerzijds vreest voor de drama's die deze kinderen te wachten staan en anderzijds de overbevolking als het grootste probleem van de mensheid ziet. Hij koppelt overbevolking consequent aan de milieuproblematiek. "Hoe groter het gedeelte van de wereldbevolking dat in welstand leeft, hoe meer het ecosysteem in gevaar is", schrijft hij daarover in zijn boek "De ogen van de panda" uit 1988.

Hij bepleit een door de overheid gestimuleerde bevolkingspolitiek. Argumenten over de gruwel onder de eenkindpolitiek in China veegt hij van tafel, omdat hij meer heil ziet in de invoering van een humane geboortebeperking naar het model van Taiwan, waar men zonder dwang een drastische reductie van het geboortecijfer heeft bereikt.

"Men vormde er een indrukwekkend aantal sociale werksters die zich in essentie voor de geboortecontrole moesten inzetten", schrijft hij daarover. "Letterlijk van huis tot huis werden de vrouwen bezocht en met informatie, argumentatie en concrete methodes voor geboorteregeling benaderd."

Scepticisme, atheïsme en de dood

Vermeersch is stichtend lid van SKEPP, de Studiekring voor Kritische Evaluatie van Pseudowetenschap en het Paranormale. Als overtuigd scepticus haalt hij hard uit naar paranormale beweringen. "Nog nooit is iemand zonder arm naar Lourdes gegaan en met een arm teruggekeerd."

Met dezelfde scepsis kijkt hij aan tegen religie. Hij probeert voor alles een wetenschappelijke verklaring te vinden en is als militant atheïst een grote voorstander van het hoofddoekenverbod. In 2012 noemt hij de boerka als religieus symbool zelfs erger dan de swastika. Een uitspraak die veel opschudding veroorzaakt en waarvoor hij zich later verontschuldigt.

Angst voor de dood heeft hij niet. "Er zijn eeuwen en eeuwen geweest waarin ik niet geleefd heb, en er zullen eeuwen en eeuwen zijn waarin ik
niet leef", zegt hij daarover in een interview in 2012 voor "Terzake". 

Er niet zijn doet geen pijn. Ik snap niet wat dat is, bang zijn voor de dood. Ik snap wel angst, bijvoorbeeld bang zijn voor een tijger. Maar de dood is geen tijger. De dood is het einde. Punt.

Etienne Vermeersch is 84 jaar oud geworden.

Bron: vrtnws.be