N-VA wil factuurfraude aanpakken: "Banken controleren de naam van de begunstigde te weinig"

De jongste weken kregen we veel verhalen van mensen die opgelicht zijn, omdat ze geld op de rekening van oplichters hadden gestort in plaats van iemand die ze kennen. Factuurfraude noemt men dat.

Dat komt voor wanneer oplichters een factuur onderscheppen en het rekeningnummer daarop veranderen. Vroeger werden de facturen fysiek gestolen en werd het rekeningnummer aangepast, nu hacken oplichters de mailbox en veranderen ze het nummer. Zo komt het geld niet terecht bij de installateur van de warmtepomp, maar bij oplichters.

Factuurfraude zit in de lift

Het fenomeen bestaat al jaren, maar FOD Economie ziet de laatste tijd een sterke groei. Vorig jaar kreeg de Economische Inspectie zo’n 369 meldingen, dat is 19 procent meer dan 2019. In totaal konden oplichters zo’n 4,5 miljoen euro stelen.

N-VA parlementslid Michael Freilich heeft daarover een wetsvoorstel klaar dat de banken verplicht om de IBAN-naamcontrole bij ons in te voeren. 

Hoe werkt het? Als je een bedrag stort op een rekening, krijg je een melding met de vraag of de naam en rekeningnummer bij elkaar horen. Zo komt het geld niet terecht bij de oplichters, maar bij de juiste persoon. “Vandaag is van zo’n controle absoluut nog geen sprake. Of u nu de correcte naam van de begunstigde ingeeft, dan wel de betaling uitmaakt aan Bart De Wever of aan Mickey Mouse, het maakt helemaal niet uit. De bank zal de betaling altijd uitvoeren – ongeacht de naam die u opgeeft.”

Volgens het parlementslid zou zo’n controle wel helpen om factuurfraude tegen te gaan. “We worden overspoeld met verschillende vormen van phishing. Het probleem bij verdachte overschrijvingen is dat de klant zelf het geld overschrijft naar een rekening. En als die leidt naar oplichters, zal die zijn geld kwijt zijn.” Want banken zijn bij ons niet verplicht om het verloren geld terug te storten.

"Ik weet niet hoe we nog zonder kunnen"

Het systeem van de IBAN-naamcontrole is niet nieuw. Groot-Brittannië en Nederland gebruiken het al langer. “Bij ons werd het in 2017 ingevoerd omdat we heel veel problemen hadden met online oplichting”, zegt Berendjan Beugel, woordvoerder van Betaalvereniging Nederland, een koepelorganisatie van Nederlandse bedrijven - met onder andere banken - die betaaldiensten aanbieden.

“We hadden daar geen wet voor nodig. De banken en betaalbedrijven vonden het belangrijk dat we zo’n systeem hadden en hebben het zelf ingevoerd. Ondertussen gebruiken alle grote banken, zoals ABN AMRO, ING en Rabobank de IBAN-naamcontrole.”

Volgens Beugel werkt het voortreffelijk. “Meer nog, ik weet niet hoe we nog zonder kunnen. Sinds de invoering van de IBAN-naamcontrole zijn de frauduleuze transacties met 80 procent gedaald.” Beugel benadrukt dat het systeem gratis is voor de klant en heel intuïtief werkt. Als het rekeningnummer niet overeenkomt met de naam, krijg je een melding of je de transactie effectief wil doen. Als dat gebeurt, wordt het geld overgeschreven”, zegt Beugel. “Maar je krijgt altijd een melding als je een nieuw rekeningnummer ingeeft.”

Volgens de woordvoerder hebben de Nederlandse banken ondertussen ingezien hoe belangrijk zo’n systeem voor hen is. “Want bij een foute transactie zijn ze verplicht om dat te onderzoeken, de IBAN-naamcontrole bespaart hen geld en tijd.”

“Beter Europees regelen”

De Belgische bankenfederatie Febelfin geeft toe dat het rekeningnummer en de naam bij ons niet aan elkaar gekoppeld zijn. “Het IBAN-nummer is het enige dat iemand identificeert”, zegt Isabelle Marchand van Febelfin. “Op zich zijn we niet tegen het systeem van IBAN-naamcontrole, maar het is niet genoeg om dat alleen in ons land te regelen. Wat met een rekeningnummer uit het buitenland?”

Volgens Marchand zou dit beter Europees geregeld moeten worden. “Bovendien ga je met deze regeling niet elke vorm van oplichting oplossen. Want wat doe je met zogenoemde geldezels (mensen die hun rekeningnummer ter beschikking stellen, om geld erdoor te laten sluizen, in ruil voor een som geld, red.).”

Maar daar is consumentenfederatie Test Aankoop het niet volledig mee eens. “We kunnen niet altijd wachten op Europa om alles te regelen. We vinden dat de IBAN-naamcontrole moet komen. Hoe sneller we gevallen van online fraude kunnen tegenhouden, hoe beter”, zegt woordvoerder Simon November van Test Aankoop. Hij beseft dat het systeem niet zaligmakend is. “Maar elke vorm van fraude die we kunnen tegenhouden is mooi meegenomen, want de IBAN-naamcontrole heeft in Nederland al zijn nut bewezen.”

Dat vindt ook kamerlid Freilich. “De IBAN-naamcontrole is geen silver bullet, maar alle kleine beetjes helpen om een einde te maken aan online oplichting.”

Luister naar Michael Freilich, Kamerlid voor N-VA, in ‘De Ochtend’.

Bron: vrtnws.be en De ochtend