Nee, deze video's bewijzen geen toename van hartproblemen bij jonge sporters na vaccinatie

In juni kreeg de Deense voetballer Christian Eriksen op het EK Voetbal een hartstilstand op het plein. Al tijdens zijn reanimatie circuleerden meteen verhalen over een eventueel verband tussen Eriksens hartstilstand en coronavaccinatie. Maar de speler bleek achteraf niet eens gevaccineerd te zijn.

Waar komen dergelijke verdachtmakingen precies vandaan?

Veel heeft te maken met twee erg zeldzame geregistreerde bijwerkingen van de coronavaccins van Pfizer en Moderna: 'myocarditis' en 'pericarditis'. Het gaat om twee types van hartontsteking die opgenomen zijn in de bijsluiter van de vaccins. Het voorkomen ervan wordt nauw opgevolgd door de bevoegde instanties. Ook tijdens of na een coronabesmetting ontwikkelen mensen vaker dan gemiddeld zo'n hartontsteking. De meeste gevallen van de aandoening zijn mild, kunnen eenvoudig behandeld worden en krijgen een goede prognose.

Het Europees Geneesmiddelenagentschap bevestigde vorige week nog dat het licht verhoogde risico op hartontsteking niet opweegt tegen de voordelen van de coronavaccins.

Compilatievideo's

Het bestaan van deze zeldzame bijwerkingen leidt er echter wel toe dat hartproblemen bij jonge sporters, een problematiek die al erg lang bestaat, door anti-vaccinatiegroepen gretig gelinkt worden aan de coronavaccins. Er circuleren op sociale media allerlei lijstjes van namen en verschillende compilatievideo's van incidenten waarvan beweerd wordt dat ze veroorzaakt zijn door vaccinatie.

Een dergelijke video van meer dan 2 minuten lang werd op 1 december geretweet door politicus Thierry Baudet, voorman van de Nederlandse politieke partij Forum voor Democratie (FvD).

De bewuste video bevat verschillende videofragmenten en tientallen afbeeldingen van krantentitels die gaan over malaises of overlijdens van sporters. Baudet, een hevige tegenstander van de coronavaccins, schreef "Vaccin?" erbij als verklaring.

Van de voorvallen die kort aan bod komen in dergelijke video's krijg je zelden uitleg over de precieze omstandigheden of de uiteindelijke afloop. Internationale factcheckorganisaties hebben deze en gelijkaardige video's onderzocht, en telkens blijkt dat bij geen enkele van de opgesomde gevallen het verband met coronavaccinatie daadwerkelijk kan worden aangetoond.

Meestal is de vaccinatiestatus van de betrokken sporters sowieso niet gekend. Bij talrijke voorbeelden kan de eventuele invloed van een coronavaccin zelfs uitgesloten of minstens betwijfeld worden.

Gregory Mertens

We overlopen enkele van de misleidende voorbeelden die zijn opgenomen in de compilatievideo die Baudet deelde op Twitter:

• De 19-jarige basketballer Keyontae Johnson van de Florida Gators valt op 12 december 2020 neer op het plein. Hij kon toen onmogelijk gevaccineerd zijn, want de eerste prikken werden in de Verenigde Staten pas twee dagen later gezet. Wel had Johnson in juni 2020 een coronabesmetting opgelopen, al zou ook die geen rol gespeeld hebben bij zijn ziekte.
• De 19-jarige Britse tennisspeler Jack Draper wordt duizelig en valt neer tijdens een wedstrijd op de Miami Open in maart 2021. Zijn vaccinatiestatus is niet gekend. Het gebeurde echter op een warme, vochtige dag en vermoed wordt dat de speler last had van oververhitting. Achteraf speculeerde Draper in interviews zelf dat het incident ook mogelijk iets te maken had met een “agressieve” coronabesmetting die hij in januari 2021 had doorworsteld.
• De 23-jarige Italiaanse voetbalster Vittoria Campo, die ook voorkomt in de compilatievideo, was met zekerheid niet gevaccineerd. Ze stierf thuis, vermoedelijk aan een overdosis drugs. 
• Een 12-jarige jongen uit Pittsburgh die in oktober neerstortte tijdens een baskettraining op school, bleek volgens de autopsie te lijden aan een aangeboren hartafwijking. Ook een 17-jarige jongen uit Philadelphia die in september bezweek tijdens een American footballwedstrijd, bleek een hartafwijking te hebben en was bovendien op het moment van zijn overlijden besmet met het coronavirus.

De lijst van zogezegde "vaccinslachtoffers" gaat verder met andere jonge sporters waar alles wijst in de richting van overlijdens als gevolg van een hitteslag, een epilepsieaanval, of zelfdoding. Zelfs de Belgische voetballer Gregory Mertens, die speelde voor Lokeren en al in 2015 overleed aan hartfalen tijdens een match, komt voor in de video.

Verder bevat de video nog enkele beelden die er wel eng uitzien, maar waar geen ernstige gevolgen aan verbonden waren. Moussa Dembele, voetballer bij Atletico Madrid, verloor recent op training even het bewustzijn, maar stapte zelf van het veld en reed achteraf eigenhandig naar huis. Twee rugbyspeelsters uit de West Indies die in juli tijdens dezelfde wedstrijd flauwvielen, sloten een dag later al weer aan bij hun team.

Heel wat van de casussen gaan bovendien niet over professionele atleten, maar over recreatieve sporters op leeftijd die een hartaanval kregen, waaronder een 59-jarige jogger, de 74-jarige trainer van een voetbalploeg, een 64-jarige scout, of een 54-jarige voormalige scheidsrechter. En ook bij deze gevallen is nergens enig verband met coronavaccins vastgesteld.

"Real Time News"

In een geluidscommentaar bij de video is een interview te horen met de Amerikaanse tech-ondernemer Steve Kirsch, die bekend staat voor het verspreiden van medische desinformatie. Kirsch verwijst daarin naar een "analyse" die zou hebben aangetoond dat er in 2021 meer voetballers op het veld zijn overleden dat de voorgaande 20 jaar.

Hij gaat om een artikel op de Israëlische website "Real Time News" over hartproblemen bij gevaccineerden. Auteur Yaffa Shir-Raz beweerde dat er in 2021 vijf keer meer “FIFA-voetballers” last zouden hebben gekregen van hartproblemen.

Ze baseert die statistiek op een onbetrouwbare analyse waarbij ze zelf verzamelde gevallen uit 2021 vergelijkt met bestaande Wikipedia-lijstjes van hartfalen bij voetballers in vroegere jaren. Die lijstjes zijn natuurlijk allesbehalve volledig.

Factcheckers van AFP en Reuters contacteerden de internationale voetbalbond FIFA. Die laat het voorkomen van plots hartfalen bij voetballers al jaren opvolgen door een speciale werkgroep. In de periode tussen 2014 en 2018, lang voor de coronapandemie of de vaccinatiecampagne, registreerde die werkgroep in totaal 617 overlijdens door hartfalen. Alle betrokken partijen laten weten dat er noch voor 2020, noch voor 2021 een aanwijzing bestaat voor een toename  van hartproblemen bij voetbalspelers.

Beluister het gesprek met Nieuwe Feitenchecker Rien Emmery via Radio 1 Select

Bron: vrtnws.be en 'Nieuwe Feiten'

Luister ook: