Negen wetenschappers van Kazerne Dossin nemen ontslag. Freilich: "Beter dat ze opstappen"

Het loopt al een tijdje moeilijk bij de leiding en het bestuur van de Kazerne Dossin, het museum over de Holocaust en mensenrechten in Mechelen. In november nam algemeen directeur Christoph Busch ontslag uit onvrede met het dagelijks bestuur. Er was een verschil in visie op de werking van Kazerne Dossin: mag het enkel een herdenkingsmonument voor de Holocaust zijn of mag er ook worden nagedacht over actuele mensenrechtenschendingen?

Dit proces omvat een voortdurend zoeken naar evenwichten en blijven investeren in een constructieve dialoog. Daarvoor is een open ruimte vereist", schreef Busch in zijn verklaring bij zijn ontslag. En daar ging het volgens hem mis: het bestuur perkte die open ruimte telkens weer in.

In december was er een nieuw incident. De raad van bestuur weigerde op het laatste moment om de prijsuitreiking van Pax Christi te laten doorgaan in Kazerne Dossin. Brigitte Herremans, wetenschappelijk medewerkster aan het Human Rights Centre van de UGent, had de prijs moeten krijgen in Kazerne Dossin, maar de raad van bestuur liet nog tijdens de plechtigheid iedereen buitenzetten.

De druppel? De afgelaste prijsuitreiking van Pax Christi

Negen leden van de wetenschappelijke raad van Kazerne Dossin maken nu bekend dat ze opstappen. Het gaat onder anderen over historicus Bruno De Wever (UGent), ethicus Freddy Mortier (UGent), rector Herman Van Goethem (UAntwerpen) en mensenrechtenexpert Tine Destrooper (UGent). "Met ontsteltenis moesten we in de pers vernemen dat mevrouw Herremans op een grove en eerloze wijze de deur werd gewezen door het bestuur", schrijven ze in een mededeling.

Ze vinden dat de wetenschappelijke invulling van het luik Mensenrechten niet meer noodzakelijk wordt gegarandeerd. "Wij kunnen, met de bestaande structuren van Kazerne Dossin, niet op aanvaardbare en wetenschappelijk verantwoorde wijze in dit Comité zetelen", klinkt het. "Indien we blijven zetelen zonder concrete garanties dat wij in de toekomst de missie van Kazerne Dossin kunnen bewaken, legitimeren we feitelijk door onze aanwezigheid de recente en huidige keuzes. We vinden de oorspronkelijke missie van Kazerne Dossin te kostbaar om dat zomaar passief te aanvaarden."

Herman Van Goethem: "Moet er een volledige omertà zijn? Uiteraard niet"

De beslissing van de negen leden van de wetenschappelijke raad komt er na een vergadering met de raad van bestuur gisteren. Het was de eerste bijeenkomst sinds het vertrek van Busch en het incident rond de prijsuitreiking. "Ik ben gisteren naar de raad van bestuur geweest in de hoop dat we alles onder controle zouden kunnen houden en om verzoenend op te treden. Maar het gesprek was van die aard om ook mij te doen zeggen dat ik niet meer in de wetenschappelijke raad kan zitten", zegt Herman Van Goethem in 'De Ochtend'.

"Er zijn verschillende manieren om de missie van Kazerne Dossin in te vullen, en hoe combineer je die, de geschiedenis van de Holocaust en de actualiteit van vandaag. Christoph Busch nam ontslag omdat hij het niet eens was met de manier waarop het mensenrechtenluik ingevuld werd. En dan werd Brigitte Herremans aan de deur gezet. Als je een collega die correct werkt op die manier de deur wijst zonder dat er excuses volgen, dan hebben we een probleem."

De ontslagnemende professoren vrezen dat het dagelijks bestuur de herinnering van 25.000 Joodse slachtoffers die in Kazerne Dossin worden herdacht, zou gebruiken om de huidige politiek van de staat Israël te ondersteunen. "Het is voor iedereen, ook voor ons, duidelijk dat de plek van waar 25.000 Joden zijn weggevoerd en omgebracht, geen instrument mag zijn om een debat te voeren over de politiek van Israël vandaag. Maar betekent dat dat er een volledige omertà moet zijn en dat het woord Palestijn niet mag vallen? Uiteraard niet", zegt Van Goethem.

"Mijn hart en ziel hierin gestoken"

Kazerne Dossin kan wijs omgaan met het wij-zijverhaal met Palestijnen en Joden, "je ziet dat ook in tentoonstellingen", zegt Van Goethem. "Maar als een lid van het bestuur dan in het openbaar verklaringen over de politiek van Israël gaat afleggen en de terughoudendheid verliest die hij aan de dag zou moeten leggen, is het hek van de dam." Van Goethem verwijst naar André Gantman, die in december een boek uitbracht over hoe hij naar de Holocaust kijkt en in interviews daarover aangaf dat je zoiets niet kan actualiseren.

De negen wetenschappers (Bruno De Wever (UGent), Freddy Mortier (UGent), Herman Van Goethem (UAntwerpen), Karel Velle (Algemeen Rijksarchivaris), Nico Wouters (Directeur Cegesoma), Tine Destrooper (UGent), Didier Pollefeyt (KULeuven), Frank van Vree (directeur Nederlands Instituut voor Oorlogs- Holocaust- en Genocidestudies) en Stephan Parmentier (KULeuven)) vragen dat de Vlaamse regering de statuten van Kazerne Dossin herziet. Het museum wordt gefinancierd door de Vlaamse overheid.

"Dit doet wel pijn. Ik heb mijn hart en ziel gestoken in Kazerne Dossin, ik kan beweren dat ik mee de geestelijke vader ben. Al ligt alles nu niet aan stukken. We hebben enthousiaste gidsen, educatieve projecten. Maar er moet wel een debat op politiek niveau komen", zegt Van Goethem.

Luister naar Herman Van Goethem in 'De Ochtend' (en lees verder onder de audio)

Michael Freilich: "Beter dat ze opstappen"

Michael Freilich, Kamerlid voor N-VA en voormalig hoofdredacteur van Joods Actueel, reageert in 'De Ochtend' scherp op het vertrek van de negen wetenschappers. "Good riddance, zou ik zeggen. Er zijn genoeg proffen in binnen- en buitenland die op een serieuze manier aan Holocaust-herdenking kunnen doen én respect kunnen opbrengen voor de Joodse gemeenschap."

"De wetenschappelijke raad bestaat al 2, 3 jaar. Wat hebben zij in al die tijd gedaan? Ze komen maar een keer per jaar samen.Ze hebben nog geen rapport geschreven, wel commentaarstukken in kranten. Als het enkel daarvoor is, is het beter dat ze opstappen."

Volgens Freilich kan met het vertrek van de negen wetenschappers de sereniteit nu terugkeren. "De raad van bestuur kan nu het museum weer op de rails zetten zoals het moet."

Luister naar de reactie van Michael Freilich, Kamerlid voor N-VA, in 'De Ochtend':

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'