Nieuw onderzoek verduidelijkt waarom je tandpijn kan krijgen van een ijsje

Je hoeft geen tanden met gaatjes te hebben om tijdens het eten van een ijsje plots tandpijn te voelen. “Ook mensen wiens tanden perfect in orde zijn, kunnen last hebben van die plotse pijn. Alle tanden hebben een basisgevoeligheid aan koude. Men weet al heel lang dat die basisgevoeligheid bestaat, maar nu heeft men een nieuwe moleculaire sensor ontdekt die zich binnenin de tanden bevindt. Die moleculaire sensor blijkt koudegevoelig te zijn”, vertelt Geert Bultynck.

Kanaaltjes in tand

Een moleculaire sensor is een soort kanaaltje binnenin de tand. Die kanaaltjes geven elektrisch geladen deeltjes, ook wel ionen genoemd, door aan de zenuw. “Om dat goed te begrijpen, is het belangrijk om te beseffen dat het binnenste gedeelte van de tand een levend systeem is. De zenuwen binnenin de tand hebben ‘helperscellen’, die met een soort antennes de omgeving monitoren in het tandbeen. Het tandbeen is de laag die zit tussen het inwendige, levende gedeelte en het tandglazuur”, legt Bultynck uit.

Hoeveel van die kanaaltjes heb je zo per tand? “Dat is moeilijk te zeggen, er zijn er duizenden. De kanaaltjes hebben vooral als functie de gezondheid van de tand te monitoren. Bij een gezonde tand is er een basisgevoeligheid omdat daar die sensoren aanwezig zijn en die geven een signaal door aan de zenuw. Dat gaan we als een prikkel ervaren. Als een tand schade heeft opgelopen of bij een ontsteking binnenin de tand, worden die kanaaltjes verder geactiveerd en komen die tevoorschijn op plaatsen waar ze eerder niet zaten.”

Koudegevoelig

Maar ook bij koude schieten die kanaaltjes dus in actie. Dat werd eigenlijk al een hele tijd geleden ontdekt, zegt Bultynck. “Tien jaar geleden ontdekte men dat die kanaaltjes koudegevoelig zijn. Maar de fysiologische functie van die moleculaire sensor bleef nog onbekend. Die heeft men nu gevonden omdat die voorkomt op die helperscellen die de omgeving van het tandbeen gaan monitoren.” Er is dus eindelijk ontdekt hoe dat systeem in elkaar zit en welk eiwit daarvoor verantwoordelijk is.

Huis-tuin-en-keukenmiddeltje

Nu we weten welk eiwit de koudeprikkel doorgeeft naar de zenuw, kunnen we dat dan ook uitschakelen? “Ja, absoluut. Al meer dan 100 jaar gebruiken mensen kruidnagel tegen tandpijn. Nu weten we dus ook waarom. In kruidnagel zit namelijk de stof eugenol. Dat blijkt een onderdrukker te zijn van die moleculaire sensor. Het leuke is dat het niet enkel als huis-tuin-en-keukenmiddeltje wordt gebruikt, maar ook in de medische wereld. De tandarts zal bij tandpijn bijvoorbeeld een zalfje maken waar die actieve stof eugenol in zit.” Zo wordt dus het cruciale eiwit uitgeschakeld dat de pijnprikkels doorgeeft. “Zelfs lokale anesthetica zijn onvoldoende om die hevige tandpijn stil te leggen, eugenol kan dat wel”, besluit Bultynck.

Beluister het hele gesprek met Geert Bultynck in 'Nieuwe Feiten' via Radio 1 Select.

Lees ook: