Nieuw record in "De Slimste Mens": Ella Leyers gaat naar 13e aflevering (en dat heeft ze deels aan haar genen te danken)

"Dress to impress": dat doet Ella Leyers sinds de allereerste 'Slimste Mens'-aflevering van dit seizoen, en nu al 12 avonden op rij. Bij een potentieel record hoort ook een gepaste outfit: volledig knalroze, inclusief baret op haar hoofd: een knipoog naar het hoofdpersonage in de film "Legally Blonde". "Want dit is een potentieel "Legally Blonde"-moment, dus ik ben er voluit voor gegaan", zo verklaart (de eveneens blonde) Ella Leyers haar kledijkeuze bij de start van de aflevering. "Wel hopen dat ik geen kemels sla: anders zit ik hier mooi."

Maar van kemels is er geen sprake: Ella Leyers staat nagenoeg de hele aflevering aan de leiding. Ze wint met 467 seconden, na een beeldfragment over de uitgestelde Olympische Spelen: drie goede antwoorden volstaan. Daarna volgt een vreugdeuitbarsting: Leyers springt recht, gooit haar hoofddeksel in de lucht, en schreeuwt "Oh my God!" uit. 

Ella Leyers snoept het 'Slimste Mens'-record af van Julie Colpaert: de VTM-journaliste speelde 12 afleveringen op rij mee in 2018. In de finale moest ze de duimen leggen voor MNM-presentator Peter Van de Veire. Of Ella Leyers na haar 13e aflevering het record nog scherper stelt door nog eens x aantal afleveringen terug te komen, en zich uiteindelijk 'De Slimste Mens ter Wereld' mag noemen, moet nog blijken. De zoektocht op Vier wordt in elk geval weer druk gevolgd, door gemiddeld 1,2 miljoen kijkers.

Maandag neemt Leyers het op tegen 'Stukken van mensen'-expert Bie Baert, en dichteres Delphine Lecompte. Zij is trouwens de kandidaat die Ella Leyers het meest vreest, zo vertelde ze bij de start van het programma.

Zit intelligentie in de genen? Ja, en nee

Met Ella doet de familie Leyers het al voor de derde keer opvallend goed in 'De Slimste Mens'. En hun prestaties gaan in stijgende lijn. Vader Jan Leyers (62) speelde in 2005 4 keer mee, en haalde net de finaleweken. Jongste dochter Olga Leyers (23) quizte in 2016 al 11 keer mee, en miste toen nipt het record van 12 deelnames. Ella Leyers, de op één na oudste in het gezin, verbetert het record (voorlopig) tot 13 deelnames. "Niet toevallig, want intelligentie is deels genetisch bepaald", zegt Geert Mortier, hoogleraar Medische Genetica aan de Universiteit Antwerpen.

Intelligentie wordt niet volledig genetisch bepaald: opvoeding speelt ook een belangrijke rol. Maar onderschat de erfelijke factor niet.

"Er speelt een belangrijke genetische factor mee, dat zien we heel duidelijk in onderzoek bij identieke tweelingen. Maar omgevingsfactoren spelen ook een rol. Als je opgroeit in een hoger sociaal milieu, met ouders die je als kind sterk omkaderen en intellectueel stimuleren, dan zal je dat merken aan de intelligentie van die kinderen", zegt Mortier.

"Dat kan dus zeker meespelen in het geval van de familie Leyers. Maar die erfelijke factor mag je toch niet onderschatten: je merkt dat in de omgekeerde richting ook. Bij genetische afwijkingen, zoals het syndroom van Down, is iemands intelligentie vaak minder ontwikkeld", aldus Mortier.

"Om goed te scoren in een programma als 'De Slimste Mens' volstaat intelligentie niet: je moet als kandidaat een sterk visueel geheugen hebben, om foto's en beeldfagmenten te herkennen. Een brede interesse in de actualiteit en snel kunnen denken en handelen: dat speelt ook allebei een rol. In theorie zijn iets jongere kandidaten in het voordeel: naarmate je ouder wordt, hapert je geheugen vaker, en daalt je reactiesnelheid. Al zijn er altijd uitzonderingen die de regel bevestigen."

Intelligentie draait om meer dan veel weten. Goed kunnen redeneren en verbanden leggen, is ook een belangrijke vaardigheid.

Intelligentie is dus deels erfelijk, maar bestaat vooral uit verschillende vaardigheden", zegt Marlies Tierens, docent psychodiagnostiek aan de opleiding Toegepaste Psychologie van Thomas More Antwerpen in 'De Wereld Vandaag'.

"De twee belangrijkste vaardigheden van intelligentie zijn het goed onthouden van aangeleerde kennis - dat noemen we gekristalliseerde intelligentie - en goed kunnen redeneren", zegt Tierens. "In een quiz als 'De Slimste Mens' wordt vaak gevraagd naar kennis over de actualiteit. Mensen die veel weten, die kunnen iets wat ze één keer hebben gezien of hebben geleerd voor lange tijd onthouden. Dan presteer je goed in 'De Slimste Mens'. Maar ook je redeneervermogen speelt mee, zeker bij het zoeken naar verbanden in de puzzelronde. Of algemeen: als je snel in de gaten hebt welke kernwoorden er worden gezocht, dan scoor je veel punten op weinig tijd."

In de familie Leyers zijn die intelligentievaardigheden duidelijk goed ontwikkeld, en dat door een combinatie van erfelijke factoren en opvoeding. "Met hoe meer zaken je in contact komt, hoe meer je gaat weten, en hoe beter je tussen die kennis verbanden kan leggen. In die zin kan je intelligentie dus in zekere mate trainen. Al moet je specifiek voor 'De Slimste Mens' weten welk soort vragen je mag verwachten: anders is er geen beginnen aan", besluit Tierens.

Beluister het gesprek met docent psychodiagnostiek Marlies Tierens in 'De Wereld Vandaag':

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'