Ochtendmens? Avondmens? Nu zijn er ook ‘namiddagmensen’ en ‘dutters’!

“We hebben een vragenlijst uitgestuurd waarop 1300 mensen hebben geantwoord. En we hebben hen de vraag gesteld op welke momenten ze slaperig zijn” vertelt professor Olivier Mairesse in ‘Nieuwe Feiten’.  We hebben hen verschillende tijdstippen aangeboden, en op die manier konden we een soort van alertheids- en slaperigheidsfunctie genereren voor onze respondenten. En dat hebben we geanalyseerd.”

Uit het onderzoek kwamen vier types. De ochtendmens en de avondmens kenden we al, maar nu zijn er dus ook namiddagtypes en dutters.  “Ongeveer een derde van de respondenten zit rond die namiddagdimensie, en dat is relatief veel.”

"Administratie in de namiddag vermijden"

Mairesse: “Een dutter is iemand die alert is ’s morgens en ’s avonds, maar hij kent vooral tussen de middag en de vooravond een serieuze dip in alertheid.” Moet die dan een siësta moet nemen om goed te kunnen functioneren? “In een ideale wereld misschien wel, maar natuurlijk gaat dat niet altijd.  Voor dit dutterstype kunnen we bepaalde monotone of weinig stimulerende activiteiten - zoals administratie doen - in de namiddag vermijden.” Meer sociale interactie opzoeken of fysieke activiteit uitvoeren is voor hen meer aangewezen.

Kan een avondmens een ochtendmens worden?

Liggen de types onwrikbaar vast of kan je jezelf resetten? “Een recente studie geeft aan dat mits toepassing van zeer strenge gedragsmatige regels (dus omtrent sociaal gedrag, blootstelling aan licht, voeding en dergelijke) het mogelijk is om toch van een avondtype een ochtendtype te maken. Maar dan moet je heel strikte regels opvolgen. Eigenlijk wordt er doorgaans aangenomen dat je hoogstens een beetje kan schuiven binnen dit continuüm. Echte extreme avondtypes zullen wellicht nooit extreme ochtendtypes kunnen worden.”

Ligt het bij je geboorte al vast wat voor type je bent, of zijn het ingesleten gewoontes? “Een beetje interactie van beiden” zegt Mairesse. “Er zijn wel een aantal genetische factoren die zullen meespelen, maar een organisme is altijd in interactie met zijn omgeving. Waar je je bevindt op aarde zal een invloed hebben, en aan welke gedragsregels je je gaat houden.”

Achturige werkdag weinig geschikt?

En wat met de achturige werkdag? Is die dan voor geen van de vier types geschikt? “Toch wel, hoor” reageert Mairesse stellig. “De meeste mensen kennen ook een zekere mate van flexibiliteit. We kunnen ons wel aanpassen, al is die achturige werkdag voor sommige extreme types toch wel wat lastig.”

Je kan je planning en je dag er natuurlijk ook op afstemmen, geeft Mairesse tot slot nog als tip mee: “We kunnen dipjes gedragsmatig gaan maskeren. Door bijvoorbeeld van positie te veranderen of wat fysieke activiteiten te doen. Ook interactie met mensen helpt om die gevoelens van slaperigheid te weerleggen. Al zou een dutje voor bepaalde types misschien beter zijn.”

Je planning afstemmen op je type is trouwens niet alleen van belang voor je school en je werk, maar ook voor je vrijetijdsactiviteiten. “Stel dat je een lange rit moet doen om naar het zuiden van Frankrijk op vakantie te gaan, dan weet je wat je piek- en dalmomenten van alertheid zijn.” Pauzes nemen in die dalmomenten is dan een aanrader.

Lees ook: