Oek de Jong wint Boekenbon Literatuurprijs met roman "Zwarte schuur"

Geen feestelijke uitreiking wegens corona dit jaar, maar een verlossend telefoontje voor de winnaar en een bezoek van de jury, op veilige afstand. "Ik had het niet verwacht, ik mocht het van mezelf niet verwachten. Je doet toch altijd aan zelfbescherming," zei Oek de Jong, die zich ook "de kampioen van de nominaties" noemde. Hij vindt de Boekenbon Literatuurprijs heel belangrijk en is heel blij "dat een literaire roman voor een groot publiek" bekroond werd.

Dit is een groot moment voor mij

Bijna 500 bladzijden dik is "Zwarte schuur", de vijfde roman van de Nederlandse schrijver Oek de Jong (68). In een notendop gaat het verhaal over een trauma, over "een misstap en over schuld en boete", zegt de jury. Maris Coppoolse is een kunstschilder van 59 en staat op het toppunt van zijn roem. Als hij een overzichtstentoonstelling heeft in het Stedelijk Museum van Amsterdam, onthult een weekblad de oorsprong van zijn obsessieve werk: zijn rol bij de dood van een meisje in zijn dorp, toen hij zelf een zwaar vernederde jongen van 14 was. Het naar buiten komen van het bericht brengt zijn relatie en bij uitbreiding zijn hele leven aan het wankelen.

Een roman die aanmoedigt tot interpretatie en discussie

De jury van de Boekenbon Literatuurprijs roemt de "geconcentreerde, sterk psychologische aanpak" van Oek de Jong. De lezer wordt gedwongen "om na te denken over de dunne lijn tussen seksualiteit en agressie, mannelijke identiteit en de al dan niet genezende kracht van kunst". In die zin is "Zwarte schuur" een roman "die de lezer aan het werk zet en aanmoedigt tot interpretatie en discussie".

Oek de Jong publiceerde eerder de romans "Opwaaiende zomerjurken" (1979), "Cirkel in het gras" (1985), "Hokwerda's kind" (2002) en "Pier en oceaan" (2012), waarvoor hij onder meer de Gouden Uil Literatuurprijs kreeg. Daarnaast schrijft Oek de Jong essays en verhalen.

Er waren vijf genomineerden, naast Oek de Jong ook de Nederlanders Marcel Möring met "Amen" en Stephan Enter met "Pastorale". En uit Vlaanderen Charlotte Van den Broeck met "Waagstukken" en Koen Sels met "Gloria".

Boekenbon-, Libris- en binnenkort een nieuwe Vlaamse prijs

De Boekenbon Literatuurprijs is de opvolger van de AKO-literatuurprijs, die enkele keren van naam is veranderd. De winnaar krijgt 50.000 euro. Het is een van de twee grote prijzen in de Nederlandstalige letteren, naast de Libris Literatuurprijs, die evenveel geld waard is. Begin dit jaar won de Nederlander Sander Kollaard de Libris met "Uit het leven van een hond".

Vanuit Vlaanderen staat ook opnieuw een grote prijs in de steigers, na het verdwijnen van de Gouden Uil. Dat heeft minister van cultuur Jan Jambon (N-VA) aangekondigd. Het wordt een dubbele prijs, enerzijds voor fictie en non-fictie en anderzijds voor jeugdliteratuur. De uitreiking is voorzien vanaf 2022.

Over de genomineerden uit Vlaanderen

"Waagstukken" is het non-fictiedebuut van dichteres Charlotte Van den Broeck, waarin ze naar 13 voorbeelden van architecturaal falen reist. De mislukkingen variëren van tragikomisch tot zo dramatisch dat de architect er aan onderdoor ging en zich van het leven benam. Er zijn twee Belgische voorbeelden, het immer lekkende zwembad van Turnhout van een anonieme architect en het oude Postgebouw in Oostende van Gaston Eysselinck.  In "Waagstukken", een boek over menselijk tekort, schaamte en wanhoop, vergelijkt Van den Broeck de moeilijkheden van de architecten ook met haar eigen schrijfproces.

"Gloria" van Koen Sels was ook genomineerd voor de Boekenbon Literatuurprijs. Het is de tweede roman van de schrijver uit Antwerpen, een autobiografisch relaas waarin hij zijn demonen - depressie, verslaving - pijnlijk eerlijk onder ogen neemt. Via zijn dochtertje Gloria verschijnt er weer geluk in zijn leven.  Het vaderschap doet hem ook terugblikken naar zijn eigen jeugd.

Beluister het gesprek met Oek de Jong in 'De Wereld Vandaag': 

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'