Open VLD-voorzitter Lachaert boekte breed gedragen overwinning: populairst bij elke leeftijdsgroep en in elke provincie

Op 22 mei werd Egbert Lachaert tot nieuwe voorzitter van Open VLD uitgeroepen, nadat in de dagen ervoor zowat 16.000 leden hun stem hadden uitgebracht. Lachaert haalde 61 procent van de stemmen binnen. Een tweede ronde was meteen overbodig.

Onderzoekers van de Universiteit Gent hielden de voorzittersverkiezingen tegen het licht en zochten naar stempatronen. Dit zijn hun belangrijkste bevindingen.

Breed gedragen overwining

Het verkiezingsresultaat van Egbert Lachaert (61 procent) gaf al aan dat de Oost-Vlaming een duidelijke overwinning heeft geboekt, het onderzoek van de UGent toont aan dat het bovendien om een breed gedragen overwinning gaat. Lachaert is de populairste bij elke leeftijdsgroep, in elke provincie, zowel bij hoger- als bij lageropgeleiden, bij mannen en vrouwen en bij mandatarissen en niet-mandatarissen. Bij elk van die groepen haalt hij bovendien meer dan de helft van de stemmen, met uitzondering van de provincie Limburg (47 procent) en Brussel (50 procent).

Lachaert scoort bij jonge leden

Hoewel hij dus bij elke leeftijdsgroep in de smaak viel, scoort Lachaert vooral bij de jonge leden (jonger dan 35). Zijn populariteit neemt af naarmate de leeftijd van het partijlid stijgt. Bij zijn grootste uitdager Bart Tommelein stelden de onderzoekers het omgekeerde vast. Dat zou te maken kunnen hebben met het feit dat Lachaert wat meer vernieuwing uitstraalt, stellen de onderzoekers, en bij de oudere leden minder bekend is dan Tommelein, die al minister en staatssecretaris was en al geruime tijd een prominente rol in de partij speelt.

De thuisbasis speelt een rol, maar zeker ook de steun van kopstukken

De onderzoekers stelden ook duidelijke sporen van "provinciaal stemgedrag" vast. In zijn eigen provincie blaast Lachaert met 72 procent van de stemmen de andere kandidaten omver. Omdat Open VLD in Oost-Vlaanderen de meeste leden heeft, heeft die thuisoverwinning een grote rol gespeeld in het binnenhalen van het voorzitterschap.

Els Ampe, die 7 procent van de stemmen behaalde, doet het in Brussel, waar ze woont en in het stadsbestuur heeft gezeten, duidelijk beter (19 procent) dan in de rest van Vlaanderen (5 tot 10 procent).

Het "provincialisme" heeft een belangrijke, maar geen doorslaggevende rol gespeeld, zeggen de onderzoekers. Lachaert haalde bijvoorbeeld ook West-Vlaanderen binnen, de thuisbasis van Tommelein. Die haalde in Limburg dan weer een hoger percentage dan in West-Vlaanderen. De steun van bepaalde kopstukken heeft daarbij zeker een rol gespeeld, stellen de onderzoekers. Lachaert kreeg bijvoorbeeld steun van het West-Vlaamse kopstuk Vincent Van Quickenborne, Tommelein van het Limburgse kopstuk Patrick Dewael.

Mandatarissen lusten Els Ampe niet

Egbert Lachaert deed het bij de mandatarissen (67 procent) iets beter dan bij de niet-mandatarissen (60 procent). Een mandataris is iemand die een verkozen mandaat heeft op lokaal of nationaal niveau, zoals een schepen, burgemeester of parlementslid.

Hier valt vooral op dat Els Ampe amper op steun van de mandatarissen kon rekenen. Slechts 0,6 procent van hen stemde op Ampe, ze doet daarmee nog slechter dan Stefaan Nuytten, die nationaal minder bekend is. Haar nogal combattieve opstelling van de voorbije weken, waarbij ze ook partijgenoten stevig onder vuur nam, werd duidelijk niet gesmaakt door de Open VLD-leden met een mandaat. Bij de niet-mandatarissen haalde ze zowat 8 procent.

Ook Ampes roep om een nieuwe vrouwelijke voorzitter heeft geen vruchten afgeworpen. Ze was significant populairder bij mannen (8 procent) dan bij vrouwen (4 procent). De vrouwelijke leden kozen duidelijk veeleer voor een bepaald profiel dan voor een nieuwe vrouwelijke voorzitter. 

(lees verder onder de foto)

Inhoudelijke verschillen over economie en staatshervorming

De onderzoekers peilden ook naar verschillen op inhoudelijk vlak. Zo blijken de kiezers van Lachaert zich iets meer "gesloten" op te stellen tegenover migratie en de Europese Unie dan de kiezers van Tommelein. De kiezers van Stefaan Nuytten zijn het meest gesloten.

Op communautair vlak (staatshervorming) heeft Tommelein volgens de onderzoekers de meest Belgischgezinde kiezers. Lachaerts score zit net boven het gemiddelde bij de partijleden. Nuytten trok blijkbaar het meest de Vlaamsgezindere partijleden aan.

Op sociaaleconomisch vlak zijn de kiezers van Tommelein "linkser" dan die van Lachaert. Tommelein profileerde zich tijdens de campagne als een voorstander van het sociaal-liberalisme, terwijl Lachaert voor een iets klassiekere liberale koers koos.

Tot slot zijn de leden die op Tommelein hebben gestemd gemiddeld iets meer tevreden over hun lidmaatschap van de partij dan de leden die op Lachaert hebben gestemd. De leden die op Nuytten hebben gestemd, zijn het minst tevreden.

"Naar regeringsvorming toe betekent dat dat hij zich in de toekomst wel wat kan permitteren"

Bram Wauters, politicoloog van de Universiteit Gent, lichtte de resultaten van het onderzoek toe in 'De Ochtend'. "Naar regeringsvorming toe betekent dat dat Lachaert zich in de toekomst wel wat kan permitteren" besluit hij daar. "Er zal hoe dan ook kritiek komen op een partijvoorzitter na verloop van tijd, zeker als hij compromissen of regeerakkoorden moet gaan sluiten. Maar hij staat nu wel heel stevig in zijn schoenen. Als er mensen binnen de partij kritiek op hem gaan hebben, kan hij zich altijd verdedigen met het feit dat hij de steun heeft van een brede groep van de leden."

Beluister het integrale gesprek met Bram Wauters in 'De Ochtend':

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'