De Ochtend
Opnieuw onzekerheid over vergunning gascentrale: komt de kernuitstap in gevaar?
vr 6 aug. - 5:14
Energieproducent Luminus wilde aan de Ringvaart in Wondelgem nieuwe gasturbines bouwen. Het moest een uitbreiding worden van een al bestaande gasinstallatie. De provincie Oost-Vlaanderen had hen, na een eerder positief advies van de stad Gent, al een vergunning verleend. Maar dat was buiten actiegroep Gents Tegengas gerekend. Zij tekenden beroep aan tegen de vergunning, want volgens hen zou de uitbreiding van de gasinstallatie zorgen voor “verhoogde gezondheidsrisico’s voor de omwonenden en een negatieve impact op het milieu in de directe omgeving”.
Hun beroep werd ontvankelijk verklaard, waardoor de vergunning voorlopig geschorst is. Het dossier belandt nu op het bord van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA). Zij moet nu onderzoeken of de vergunning ingetrokken moet worden.
Streep door de rekening
Dat is een streep door de rekening van Tinne Van der Straeten (Groen). Als federaal minister van Energie is zij belast met de taak om de kernuitstap mogelijk te maken tegen 2025. Die ambitie werd herbevestigd in het regeerakkoord van de federale Vivaldi-regering, maar om het sluiten van de kerncentrales mogelijk te maken, zijn gascentrales nodig. Anders komt de bevoorradingszekerheid in het gedrang en dreigt vroeg of laat het licht uit te gaan.
De federale regering werkte al een wettelijk kader uit om de bouw van die gascentrales mogelijk te maken, in de vorm van een capaciteitsvergoedingsmechanisme (CRM). Dat is een steunsysteem voor investeerders. Tot 30 september kunnen energieproducenten dossiers voorbereiden en indienen voor de bouw van extra capaciteit. In oktober vindt vervolgens een veiling plaats en wie daar het laagste biedt, kan in principe beginnen aan de bouw van gascentrales. Er wordt steun voorzien voor 2,3 gigawatt. In de praktijk betekent dit dat er 2 tot maximum 3 gascentrales gebouwd zullen kunnen worden.
Onzekerheid troef
Tenminste, als de vergunningen daarvoor in orde zijn. En precies daar wringt het schoentje. De vergunning voor de centrale in Wondelgem is niet de eerste die op losse schroeven komt te staan. Vorige week nog raakte bekend dat de provincie Vlaams-Brabant geen vergunning zou leveren aan Engie/Electrabel voor de bouw van een gascentrale in Vilvoorde. Zo'n centrale zou volgens bevoegd provinciegedeputeerde Gunther Coppens (N-VA) te veel stikstof, CO2 en ammoniak uitstoten.
Een gelijkaardig probleem deed zich eind vorig jaar voor in Dilsen-Stokkem. De provincie Limburg weigerde toen om een vergunning te verlenen voor de bouw van een gascentrale in de deelgemeente Rotem. De aanvrager, het Duitse bedrijf REW, ging in beroep en de procedure loopt nu bij minister Demir. Ondertussen gaf de stad Dilsen-Stokkem al voor de tweede keer een negatief advies.
En ook aan de andere kant van de taalgrens is er nog veel onzekerheid. Daar werden weliswaar al vier vergunningen verleend, maar in de loop van augustus kunnen actiecomités nog beroep indienen tegen de centrales in Seraing, Les Awirs en Amercoers. Energieproducent Eneco kreeg al een vergunning voor een gascentrale in Manage, maar kreeg daarbij een lastige voorwaarde opgelegd. Zij moeten een deel van de CO2-uitstoot van de centrale kunnen opvangen, maar dat is duur en onhaalbaar, volgens Eneco. Van nog geen enkel gascentraleproject in ons land is dus zeker dat het kan doorgaan.
Hoop gevestigd op Zuhal Demir
Maar producenten van wie de vergunning geweigerd werd, zoals Engie/Electrabel in Vilvoorde, kunnen nog beroep aantekenen. De Vlaamse dossiers komen dan op het bureau van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) terecht, die uiteindelijk kan beslissen om de vergunning toch uit te reiken. Federaal energieminister Tinne Van der Straeten (Groen) liet bijvoorbeeld al verstaan dat ze de hoop nog niet opgeeft voor de centrale in Vilvoorde. "De uitbater van de centrale heeft een goed dossier en ik vertrouw erop dat de Vlaamse regering deze investering hoog op haar agenda heeft staan en objectief zal benaderen", zei ze daarover in Terzake.
Maar zelfs als Demir beslist om toch een vergunning te verlenen, is de vraag of die beslissing wel op tijd zal komen voor de CRM-veiling in oktober. Eind september moeten de dossiers daarvoor namelijk binnen zijn. Een vergunning hebben is niet verplicht om een dossier in te kunnen dienen, maar de vraag is wie dat risico zou durven nemen. Wie op de veiling subsidies krijgt om een gascentrale te bouwen, moet dat engagement ook kunnen nakomen. Lukt dat niet, bijvoorbeeld omdat een vergunning niet in orde geraakt, dan hangen daar boetes aan vast.
Als Engie/Electrabel besluit om in te gaan tegen de weigering van de vergunning in Vilvoorde, valt de definitieve beslissing wellicht inderdaad pas na de CRM-veiling in oktober. Dat bevestigt de woordvoerder van minister Zuhal Demir. Ook de beslissing in eerste aanleg over een gascentrale in Tessenderlo zou pas voor daarna zijn. "Maar het is echt niet onze bedoeling om de termijnen tot het uiterste uit te putten," benadrukt Pieters. "Voor een beslissing over Dilsen-Stokkem heeft de minister in principe tijd tot december, maar die volgt wellicht al in september. Wondelgem zal misschien voor oktober zijn."
Maar Pieters wijst erop dat geen enkele vergunning echt vrij van beroep kan zijn tegen de veiling in oktober. "Er kan altijd nog een hoger beroep worden ingediend bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen."
Spreidstand Vlaams en federaal niveau
In ieder geval komen bijna alle Vlaamse dossiers rond de bouw van gascentrales bij Zuhal Demir (N-VA) terecht. En dat is op zijn zachtst gezegd lastig te noemen voor Tinne Van der Straeten. N-VA zit Vlaams wel in de meerderheid, maar federaal in de oppositie. De partij liet zich al meermaals zeer kritisch uit over het federale energiebeleid van de groene energieminister. Ze noemden de houding van de groenen ten opzichte van de kernuitstap "dogmatisch" en zijn erg gekant tegen de bouw van nieuwe gascentrales, voornamelijk omwille van de extra CO2-uitstoot die deze met zich mee zouden brengen. Ze pleiten ervoor om de kerncentrales langer open te houden.
Voor Van der Straeten is dat een "no-brainer", liet ze vorige week optekenen in de krant De Morgen. Ze erkent dat de uitstoot met de bouw van gascentrales inderdaad zou toenemen, maar dat dit niet opweegt tegen de gevaren van kernenergie. "Op Europees niveau stijgt de CO2-uitstoot niet, want die wordt geregeld door het systeem van emissierechten, ETS. In België gaan we naar een tijdelijke stijging van de CO2 in 2026, maar die hebben we tegen 2030 voor twee derde ingelopen. Met kernafval zitten we wel 200.000 à 300.000 jaar. Dat of een beperkte CO2-stijging? Voor mij is dat een no-brainer."
Hoe dan ook wordt in november de haalbaarheid van de kernuitstap geëvalueerd. De federale regering maakt dan een analyse van de bevoorradingszekerheid. De federale coalitiepartners van de groenen blijven voorlopig achter de kernuitstap staan, maar benadrukten in het verleden al het belang van die bevoorradingszekerheid. Het licht mag onder geen beding uitgaan. Dreigt dat toch te gebeuren, dan moeten er andere oplossingen gezocht worden. En dan ligt het openhouden van de laatste twee kerncentrales toch weer op tafel.
Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'
