“Pensioenleeftijd op 65 jaar houden? Dat is waanzin, hallucinant, verkeerd”

Marjan Maes is docent en onderzoeker Pensioenstelsels aan de KU Leuven, en tot de N-VA ontslag nam uit de federale regering was ze pensioenadviseur op het kabinet van toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon. In 'Wereld Vandaag' reageerde ze furieus op de pensioenplannen van SP.A.

SP.A maakt er namelijk een breekpunt van om de pensioenleeftijd opnieuw te verlagen naar 65 jaar. Als de geplande verhoging van de pensioenleeftijd naar 67 jaar niet wordt teruggedraaid, wil de SP.A na de verkiezingen niet in een federale regering stappen. "Er is geen draagvlak om te werken tot 67 jaar”, zei Kamerfractieleider Meryame Kitir aan VRT NWS.

Draagvlak

Draagvlak, dat is in de aanloop naar de verkiezingen het toverwoord - denk maar aan de bocht van N-VA over de kilometerheffing. Ook voor de verhoging van de pensioenleeftijd van 65 naar 67 jaar is er geen draagvlak.  Dat blijkt nog maar eens uit de politieke barometer van VRT NWS, De Standaard, RTBF en La Libre. Driekwart van de ondervraagde Vlamingen wil dat de pensioenleeftijd op 65 blijft.

“Dat de mensen zouden stemmen tegen de verhoging van de pensioenleeftijd, weten we al uit enquêtes uit de jaren ‘90 en dat is een constante”, merkt pensioenexpert Marjan Maes op. “Daar is dus nooit een draagvlak voor geweest.”

Maes merkt ook op dat dat minieme draagvlak zelfs lager wordt naarmate de leeftijd van de gemiddelde stemgerechtigde stijgt. “In de pensioenliteratuur spreken we over de ‘median voter’ (de mediaanstemmer, red.). Die is in België ongeveer 50 jaar oud”, weet professor Maes.

“Dat wil concreet zeggen dat 50 procent van de mensen die gaan stemmen, ouder zijn dan 50 jaar en 50 procent is jonger dan 50 jaar.” Maes voorspelt dat het  kleine draagvlak de komende jaren nog kleiner zal worden door de vergrijzing van de bevolking, want daardoor wordt de mediaanstemmer alsmaar ouder.

Behalve België

Ondanks het gebrek aan draagvlak, zal de Belg toch de bittere pil moeten slikken. De regering heeft namelijk vier jaar geleden al de knoop doorgehakt: tegen 2030 wordt de wettelijke pensioenleeftijd stelselmatig opgetrokken van 65 naar 67 jaar.

Marjan Maes vindt dat dit rijkelijk laat komt. “Het had zelfs veel vroeger gemoeten”, zegt Maes. “België is het enige OESO-land waarin dat nog niet gebeurd is. In heel veel landen is vandaag de wettelijke pensioenleeftijd al 66, 67 of 68 jaar, en wordt die vervolgens aangepast aan de levensverwachting. Dat is overal zo, behalve in België.”

Theorie vs praktijk

Daarnaast merkt Maes op dat “de wettelijke pensioenleeftijd totaal niets te maken heeft met langer werken”, omdat we in de praktijk vaak vroeger stoppen met werken. “Ik hoor altijd zeggen dat we moeten werken tot 67, maar dat is totaal niet waar”, stelt Maes en staaft dat met cijfers.

In België werd in 2014 gemiddeld gestopt op de leeftijd van 59,6 jaar. Vandaag is dat wat gestegen naar 60,5 jaar. Dat is de leeftijd waarop de mensen stoppen met werken. Het is dus niet zo dat mensen tot hun 67 moeten werken. Ik vind het heel, heel erg dat je mensen de indruk geeft dat dat zo zou zijn.

Gevolgen

Maar wat als we de verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd zouden terugdraaien, zoals SP.A voorstelt? Wat zijn daarvan dan de gevolgen, volgens Maes? “Dan krijgen we een stijging van de armoedegraad en inkomensongelijkheid bij de gepensioneerden, een daling van het gemiddeld pensioen.”

En wat zijn dan de voordelen van de geplande verhoging van de pensioenleeftijd? “Dit zal leiden tot een verlaging van de vergrijzingskosten van 3,5 procent naar 1,5 procent van het bruto binnenlands product (BBP). Tegelijk zal dit leiden tot een verlaging van de armoede bij de gepensioneerden, een daling van de inkomensongelijkheid, een verhoging van het gemiddeld pensioen én bovendien een daling van de genderkloof, het verschil in pensioen tussen mannen en vrouwen.”

Hoe komt dat laatste? “Doordat vrouwen een hoger pensioen zullen krijgen omdat ze langer zullen werken en dus hogere pensioenrechten zullen opbouwen. Daardoor zullen ze een hogere levensstandaard krijgen eens ze met pensioen gaan. Dat terugdraaien, noem ik asociaal!”, fulmineert Maes tegen het plan van de socialisten.

Maes kan zich tot slot wel vinden in de kritiek van Kitir, dat de regering geen begeleidende maatregelen heeft genomen om mensen langer aan het werken te houden. “Werkbaar werk is heel belangrijk, maar het probleem is dat je dat zo’n maatwerk moeilijk in wetten kan gieten. Maar mensen begeleiden naar werkbaar werk, zou wel helpen om een draagvlak te creëren voor een hogere pensioenleeftijd”, besluit de docente.

Bekijk het gesprek in 'De Wereld Vandaag':

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'

Lees ook: