Interne Keuken
Pleidooi voor rationaliteit
za 22 jan. - 5:35
Natuurlijk zijn we irrationeel, luidt een klassieke verklaring voor ons gebrek aan redelijkheid. Als tienduizenden jaren geleden onze voorouders werden aangevallen door een sabeltandtijger, was rustig nadenken over de verstandigste verdedigingsstragegie niet de beste keuze. Enkel zij die het intuïtief op een lopen zetten, maakten kans om te overleven en om zich voort te planten. Intuïtief reagerende kinderen en kleinkinderen bevolkten dus de aarde.
Steven Pinker - psycholinguist en cognitief psycholoog - verwerpt dat evolutionaire verhaaltje. Jager-verzamelaars overleven niet alleen dankzij snelle reflexen, zegt hij, maar ook dankzij traag redeneren. Nomadische jagers zijn de natuur te slim af dankzij hun vernuft, dankzij taal, dankzij groepsvorming en kennis. De Homo sapiens is rationeel en is dat altijd geweest.
Maar hoe komt het dan dat die rationaliteit de Homo sapiens zo vaak in de steek laat? Dat is wat Steven Pinker onderzoekt in zijn recentste boek: Rationaliteit.
We stapelen de denkfouten op, we laten ons afleiden door irrelevante details, we verwarren gelijktijdigheid met oorzakelijkheid, we zondigen tegen de logica en we negeren feiten die onze diepste overtuigingen tegenspreken. Pinker zet de regels uiteen van de formele logica en van de statistiek en wijst op de valkuilen waar we keer op keer intuimelen. Hij doet de speltheorie uit de doeken en wijst op het verschil tussen correlatie en causaliteit. Hij reikt met andere woorden de gereedschapskist aan die we nodig hebben om rationeler door het leven te stappen.
En hij is ervan overtuigd dat rationaliteit ons zou behoeden voor veel onheil.
Rik Van de Walle, de rector van de UGent, tempel van de ratio, heeft voor ons dat nieuwe boek van Pinker gelezen.
Beluister het volledige gesprek :
