Politie valt binnen bij joods feest: mag dat zomaar? En kan dat bij jou ook gebeuren?

Gisterenavond kreeg de politie een melding dat er een feest aan de gang zou zijn in de buurt van de Belgiëlei in Antwerpen. De agenten geraakten niet binnen en moesten de deur forceren met behulp van een slijpschijf. Maar mag dat zomaar? Kan de politie ook bij u thuis op die manier binnenvallen? Het antwoord is niet eenvoudig, maar we doen een poging.

Je huis is onschendbaar, maar soms niet

Zomaar een privé-woning betreden kan in elk geval niet, want er bestaat een onschendbaarheid van de woonst. Dat staat namelijk in artikel 15 van de grondwet. Uitzonderingen mogen enkel als ze wettelijk bepaald zijn.  Zo zijn er wel een paar.  En als aan de uitzondering is voldaan, dan mag de politie dus binnen, ook al heeft ze daarvoor een slijpschijf nodig.

Eerst en vooral mag de politie natuurlijk altijd binnenvallen als de bewoner zelf toestemming geeft. Maar ook als dat niet het geval is, zijn er nog enkele mogelijkheden. Zo staan er uitzonderingen op de onschendbaarheid van de woonst in de wet op het politieambt. Sinds 2018 mogen agenten ook binnenvallen op privé-terrein "wanneer het hun op die plaats gemelde gevaar een uitermate ernstig en ophanden zijnde karakter vertoont dat het leven of de lichamelijke integriteit van personen bedreigt en op geen andere wijze kan worden afgewend", staat te lezen in artikel 27.

Het mag dus als het gevaar levensbedreigend is. Volgens sommigen zou die zin gebruikt kunnen worden tijdens de coronacrisis. "Het college van procureurs-generaal heeft gezegd dat dat deel van het artikel creatief gebruikt kan worden in deze tijden", legt professor strafprocesrecht Joachim Meese van de universiteit van Antwerpen uit. "Men neemt dan de redenering dat iemand bijvoorbeeld zou kunnen doodgaan na een besmetting met het coronavirus. Al is dat natuurlijk niet per se het geval", zegt Meese. Juridisch waterdicht lijkt de toepassing dus niet. "En men moet overigens ook voorzichtig zijn met het toepassen van bestaande regels voor nieuwe zaken", vult de professor nog aan.

Daarnaast mag de politie ook altijd binnenvallen bij een betrapping van een misdrijf op heterdaad. Volgens een recente omzendbrief van het college van procureurs-generaal, dat het beleid van de parketten in ons land bepaalt, is wel altijd vooraf een toestemming nodig van de procureur des Konings. In de praktijk zal een agent die van oordeel is dat hij een lockdownfeestje ontdekt heeft dus altijd eerst bellen met de parketmagistraat van dienst, voor hij gaat binnenvallen.

Voor de volledigheid, de politie mag uiteraard ook altijd binnen met een huiszoekingsbevel van een onderzoeksrechter, maar dat gebeurt enkel bij gerechtelijke onderzoeken. Dat zijn onderzoeken die lopen naar verdachten van zware misdrijven.  Dat is dus meestal niet aan de orde bij het betrappen van lockdownfeestjes.

Al deze strenge regels gelden natuurlijk enkel voor privé-terrein. Op publieke plaatsen zijn er veel meer mogelijkheden. Daar mag de politie altijd binnen op de uren dat het publiek er binnen kan. Het betrapte feest in Antwerpen was in een feestzaal, wat in principe in die categorie hoort. Maar op dit moment zijn de feestzalen natuurlijk gesloten, door de coronacrisis. Toch lijkt dat weinig aan de zaak te veranderen, zo is te lezen in een omzendbrief van het college van procureurs-generaal. "Het is bijvoorbeeld niet omdat de deur van een café of restaurant gesloten is dat het etablissement niet langer voor het publiek toegankelijk is, indien vastgesteld kan worden dat klanten toch op één of andere manier toegang krijgen", zo staat er te lezen. De politie kon dus makkelijker de beslissing nemen om binnen te vallen in de feestzaal. Als het feest in een privé-woning was geweest, lag de zaak moeilijker.

De politie zal niet zomaar binnenvallen

Voor agenten is het in elk geval niet simpel om te beslissen of ze ergens zullen binnenvallen. Het is uiteraard belangrijk dat alles volgens de regels gebeurt.

Voor de inval in de Antwerpse feestzaal voelde de politie zich gesterkt door verschillende zaken. Zoals hierboven vermeld kan de zaal eerder als een publieke plaats worden gezien, waardoor binnenvallen mag, ook als de deur toe is. Maar de agenten hebben daarnaast ook gebruik gemaakt van de wetgeving rond betrapping op heterdaad. Zo hebben agenten een tijdlang de zaal geobserveerd, en ontdekten ze zelf dat er effectief heel wat mensen waren binnengegaan. Daarnaast werd er ook toestemming gevraagd aan de parketmagistraat. Het lijkt er dus op dat de inval voldoende juridisch gedekt is. Daarnaast speelde ook de grootte van het feest mee, zo horen we.

Voor een lockdownfeestje in een privé-woning zal een inval minder snel gebeuren. Een melding van geluidsoverlast door de buren, is in de praktijk bijvoorbeeld meestal niet voldoende om binnen te vallen. In Leuven ging de politie de voorbije maand zo 15 keer langs bij een studentenkot. Het vermoeden was dat er lockdownfeestjes gebeurden. Een aantal keer werden de agenten niet binnengelaten. De politie besloot daarop niet binnen te vallen, al gingen ze de ochtend erna telkens terug om de bewoner te bevragen. En zo werden de feestvierders alsnog geïdentificeerd.

Maar er zijn nog andere manieren om te ontdekken of er effectief een lockdownfeest aan de gang is. Zo gaan agenten soms een plek even observeren. Ze kunnen zo soms met de eigen ogen zien hoe te veel mensen één plek binnengaan. En soms gebeuren er nog andere zaken. Zo werd ooit een lockdownfeest ontdekt nadat agenten een pizzabezorger een hele stapel pizza's zagen afleveren, of kwam er een bestelwagen met een toren taarten aan. De politie probeert dus genoeg bewijzen te verzamelen voor ze binnenvallen.

De conclusie is dus dat de politie niet zomaar in uw huis kan binnenvallen. Maar er zijn veel manieren om een lockdownfeestje te betrappen. En vooral, hoe graag we het ook anders zouden willen: de regels zijn er voor iedereen.

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'

Herbeluister hier het gesprek met Anne Vanrenterghem in 'De Wereld Vandaag':