Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

De Wereld Vandaag

Poolse mediawet:"Geen censuur, wel beknotting persvrijheid en verregaande verschraling medialandschap"

do 12 aug. - 7:49

Een wetsvoorstel dat het Poolse parlement gisteren heeft goedgekeurd, betekent mogelijk het einde van de laatste Poolse tv-zender die kritisch tegenover de regering staat. "Het gaat zeker om een beknotting van de persvrijheid, je zou het een verregaande verschraling van het Poolse medialandschap kunnen noemen", zegt professor Poolse cultuur aan de KU Leuven Kris Van Heuckelom. Het wetsvoorstel moet wel nog goedgekeurd worden door de Senaat.
Andrzej Duda

Gisterenavond keurde het Poolse parlement een omstreden aanpassing van de mediawet goed. Niet-Europese bedrijven mogen er voortaan geen meerderheidsbelang meer hebben in de Poolse media. Het wetsvoorstel is breed geformuleerd, maar neemt in de praktijk vooral één tv-zender in het visier: TVN 24, de laatst overgebleven regeringskritische zender in Polen. TVN is namelijk voor het grootste deel in handen van het Amerikaanse mediabedrijf Discovery.

Officieel wil de Poolse regeringsparij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) het Poolse medialandschap beschermen tegen inmening van buitenaf. "Men denkt specifiek aan Rusland, China en het Midden-Oosten", weet professor Poolse cultuur aan de KU Leuven Kris Van Heuckelom. "De vrees is dat er geldschieters zouden opduiken die het medialandschap in Polen zouden willen beïnvloeden. Maar de meeste waarnemers zijn het erover eens dat er verborgen agenda is."

Die verborgen agenda is de eliminatie van de commerciële nieuwszender TVN 24, die zeer kritisch staat tegenover de huidige regering en voor het grootste deel in handen is van het Amerikaanse bedrijf Discovery. Als ook de Senaat het wetsvoorstel goedkeurt, zou TVN zijn vergunning verliezen.

Is de nieuwe wet dan een vorm van censuur? "Dat lijkt me iets te sterk uitgedrukt", aldus professor Van Heuckelom. "Maar het gaat zeker wel om een beknotting van de persvrijheid. Je zou het een verregaande verschraling van het Poolse medialandschap kunnen noemen, want op dit moment fungeert de Poolse openbare omroep heel erg als de spreekbuis van de Poolse regering. Het is de facto een soort van staatszender geworden, die heel eenzijdig bericht over wat er gebeurt in Polen. Over TVN zou je dan weer kunnen zeggen dat die heel erg aanleunt bij de oppositie."

De meeste waarnemers zijn het erover eens dat er verborgen agenda is

Polen heeft op dit moment volgens Van Heuckelom nog een redelijk pluralistisch en divers medialandschap, maar als TVN 24 zou verdwijnen of zou moeten overgaan naar een Poolse meerderheidsaandeelhouder, verbonden aan een staatsinstelling, dan komt die onpartijdigheid en pluralisme in het gedrang.

EU op de achtergrond

Volgens professor Van Heuckelom gaat het vooral om een interne, Poolse zaak, maar indirect worden ook de Amerikaanse belangen in Polen geschaad. Verschillende Democratische en Republikeinse Congresleden hebben zich al uitgesproken tegen het wetsvoorstel.  De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken reageerde na de stemming meteen. Hij heeft het over een "wetsvoorstel dat de persvrijheid ernstig zou verzwakken".

Ik vermoed dat er vanuit Brussel waarschijnlijk met straffere woorden gesproken zal worden als het uiteindelijk tot een herziening van de wet komt

De Europese Unie heeft het over een “negatief signaal”, maar reageert verder niet sterk op het wetsvoorstel. Dat komt volgens Van Heuckelom omdat de wet eerst nog door de Senaat moet. “Ik vermoed dat er waarschijnlijk met straffere woorden gesproken zal worden vanuit Brussel als het uiteindelijk tot een herziening van de wet komt. Maar op dit moment is het nog redelijk diplomatiek taalgebruik."

Politieke crisis in Polen

In Polen zelf heeft het omstreden wetsvoorstel tot een crisis binnen de regering geleid. De leider van een van de kleine coalitiepartners, Jaroslaw Gowin, die zich al langer verzette tegen de mediahervormingen, is uit de regering gezet. De regering verliest zo haar meerderheid en nieuwe verkiezingen liggen op de loer. "Zoals het er nu naar uitziet, met die minderheidsregering, zal het almaar moeilijker worden", zegt Van Heuckelom. "Zeker omdat de huidige regering een ambitieus hervormingsprogramma in het kader van relancebeleid na corona heeft uitgewerkt. Allerhande wetten moeten gestemd worden, maar zonder meerderheid in het parlement moet ze voortdurend op occasionele basis partners zoeken."

Uit de meest recente peilingen blijkt dat er een soort van “Tusk-effect” is

Voormalig Europees president Donald Tusk heeft zich intussen ook weer geëngageerd in de Poolse politiek en dat zorgt op zijn beurt voor verschuivingen op het politieke toneel. "Uit de meest recente peilingen blijkt wel dat er een soort van “Tusk-effect” is", zegt Van Heuckelom. "Zijn partij Burgerplatform heeft in een mum van tijd zijn aandeel verdubbeld heeft. Ze schommelen nu weer rond de 25 procent, terwijl de partij de voorbije maanden helemaal op apegapen lag." Dat zou dus goed nieuws kunnen zijn voor de Poolse oppositiepartij, maar de terugkeer van Tusk sterkt ook de regeringspartij PiS. “Je krijgt een soort van polarisering die voor beide partijen veel oplevert. Het vijandbeeld rond Tusk wordt weer tot leven gewekt en dat legt ook PiS geen windeieren."

Beluister het gesprek met professor Poolse cultuur aan de KU Leuven Kris Van Heuckelom in 'De Wereld Vandaag' via Radio 1 Select. 

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet