Professor staatsrecht: "Stemmen per post is riskant, Hooggerechtshof kan oordelen dat gelijkheidsbeginsel is geschonden"

De Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn nog altijd niet beslecht. Het is een nek-aan-nekrace tussen de Democraat Joe Biden en de Republikein Donald Trump. Het tellen van de stemmen duurt uitzonderlijk lang, omdat er door de coronacrisis heel wat mensen per post hebben gestemd. Sinds verkiezingsdag loopt Biden in veel staten in op Trump, omdat het stemmen per post vooral gebruikt is door Democratische kiezers.

De stemmen per post lijken Biden dus naar het Witte Huis te sturen, maar het systeem houdt gevaren in. Dat zegt professor staatsrecht Paul Bovend'Eert: "Het is wat riskant om daarmee te werken. Je hebt al een heel goed registratiesysteem nodig, want er kunnen ongelukken mee gebeuren en tot wanneer laat je die poststemmen meetellen?"

President Trump heeft al zijn pijlen gericht op de poststemmen om het resultaat nu al aan te vechten. Hij spant rechtszaken aan die uiteindelijk bij de hoogste Amerikaanse rechtbank kunnen belanden: het Hooggerechtshof. Dat hof moet dan de knoop doorhakken.

Hooggerechtshof

"Het Hooggerechtshof zal eerst kijken of de wet is nageleefd", legt Bovend'Eert uit. "Maar het zal ook kijken naar het gelijkheidsbeginsel. Zijn alle stemmen evenwaardig behandeld? Zo is dubbel stemmen (mensen die én hun stem per post opsturen én gaan stemmen in een stembureau) in strijd met het kiesrecht."

Wat als het Hooggerechtshof moet beslissen? De professor maakt de vergelijking met het jaar 2000. Toen hebben de Democraten een hertelling gevraagd in Florida, omdat er met sommige stembiljetten onregelmatigheden waren gebeurd. Uiteindelijk kwam de beslissing bij het Hooggerechtshof terecht. Dat oordeelde dat het te laat was om een hertelling te doen en het riep George W. Bush uit tot president.

"De Democraten zijn nog altijd woest over die beslissing. Het scenario  kan zich herhalen, maar dit keer in het nadeel van de Republikeinen. Het gaat nu bovendien niet om 1 staat, maar om meerdere staten en dat maakt het nog complexer."

Als een kandidaat 270 kiesmannen achter zijn naam krijgt, is hij normaal gezien president. "Als Biden dat aantal bereikt, dan wordt het moeilijk voor Trump. Hoe gaat zijn partij reageren? Het kan zijn, zeker als ze de Senaat binnenhalen, dat ze hem laten vallen. Hij zal sowieso de steun van de partij nodig hebben."

Samengevat: het Hooggerechtshof kan oordelen dat de poststemmen in strijd zijn met het gelijkheidsbeginsel, maar het is zo nipt in zoveel staten, dat er uiteindelijk toch kan worden beslist dat er geen tijd is voor een lange procedureslag en dan trekt Joe Biden wellicht aan het langste eind.

Luister naar Paul Bovend'Eert, Professor Staatsrecht aan de Radboud Universiteit Nijmwegen:

Bron: vrtnws.be en De ochtend