Psycholoog An Vandeputte: "Voor het herstel van een eetstoornis moet je tijd voorzien, maar 70% herstelt"

Beluister het gesprek met An Vandeputte in 'De Wereld van Sofie' via Radio 1 Select

Patiënten met medische risico’s moeten zo snel mogelijk een bed krijgen, zegt An Vandeputte. “Door de snelle escalatie van eetstoornissen, is er een tekort aan plaatsen. Mensen moeten 6 à 8 maanden wachten op een opname.” In andere, minder acute gevallen is ambulante hulp erg waardevol, legt Vandeputte uit: “Er zijn gespecialiseerde psychiaters, hulpverleners, diëtisten, psychologen. Daar is het 2 à 3 weken wachten op een afspraak.”

Escalatie door isolement

Het isolement van de pandemie, bleek voor vele jongeren de voedingsbodem voor het ontwikkelen van een eetstoornis. “Jongeren waren angstiger, hadden meer spanning. Tegelijk waren er minder strategieën om die spanning weg te krijgen.” Door dat isolement, escaleerden eetstoornissen veel vaker, zegt Vandeputte. “Het normale aantal residentiële plaatsen is helemaal niet meer toereikend.”

Opgroeien is niet gemakkelijk

Een lichaam dat tijdens het opgroeien verandert, vormt een uitdaging voor je zelfbeeld, zegt Vandeputte. “Je zoekt daarnaast ook sociaal je plekje.” Een perfectionistisch kantje, een lage zelfwaarde … zijn volgens haar allemaal factoren die een eetstoornis in de hand kunnen werken. De context speelt ook een groot belang: “Denk aan topsport, waar je heel hard de grens opzoekt van wat kan voor je lichaam.”

De dubbele rol van media

De media zijn niet per sé de boeman in dit verhaal, vindt Vandeputte. “Het kan helpen om contacten te leggen, maar het kan je ook in een tunnel brengen.” Wanneer een onderwerp je boeit, verschijnt alleen maar gerelateerde content. “Er is geen correctie meer.” Het is een moeilijk medium, zegt ze. “Er zijn mooie dingen, maar het is niet makkelijk om er op een wijze manier mee om te gaan.”

Heeft een ‘trigger warning’ nut?

Kan een ‘trigger warning’, een waarschuwing voor gevoelige online content, mensen met een eetstoornis behoeden voor ongewenste blootstelling? Toen de coronapandemie losbarstte, stuurde Vandeputte aanbevelingen naar journalisten en mediamakers. Haar vraag? “Ga doordacht om met je berichtgeving.”
Elke week krijgt ze vanuit de mediawereld vragen om achter de schermen haar advies te geven. Cijfers over gewichtsverlies, wakkeren de concurrentie bij jongeren aan. “Bepaalde bewoordingen glamouriseren eetstoornissen.”

Bepaalde bewoordingen glamouriseren eetstoornissen

Meer dan één eetstoornis 

Anorexia nervosa is met voorsprong de meest gekende eetstoornis. Toch leiden meer mensen aan boulemia nervosa of andere mengvormen, legt Vandeputte uit. Boulemia wordt gekenmerkt door onbeheersbare eetbuien. “Die mensen zijn veel minder zichtbaar. Maar de onmacht is zeker even groot. Zij blijven buiten de picture.”

Orthorexia nervosa is een eetstoornis waarbij je de hele dag obsessief bezig bent met gezond eten. “Wanneer die fixatie te groot wordt, tast het andere domeinen van het leven aan. Je spreekt niet meer af met vrienden, je voelt je slecht tijdens de les. Je trekt je terug omdat je het gevoel hebt iets ongezond gegeten te hebben.”

Wat kan je als ouder doen?

Hoe kan je als ouder een eetstoornis tijdig herkennen? Dat is niet zo eenvoudig, waarschuwt Vandeputte. “Net zoals kinderen leren slapen en studeren, leren ze ook eten.” Niet iedere hapering in hun eetgedrag wijst op een probleem. “Denk aan peutertjes, die ineens gekend eten weigeren. Of de groeispurt rond het 13de levensjaar. Sommigen eten dan meer, anderen eten te weinig voor hun groei.”

Er is sprake van een eetprobleem wanneer een hapering in het eten langer aanhoudt, maar het gedrag zich nog steeds beperkt tot de eettafel. Een eetstoornis is nog een stap verder: “Dan strekt de invloed zich uit naar andere levensdomeinen.”

Vermoed je dat je kind kampt met een eetstoornis? Hou dan het gesprek rustig en speel zeker geen politieagent, zegt Vandeputte. “Je kind heeft je nodig. Behoud het contact met je kind, niet met de eetstoornis. Blijf het ruimere kader zien en benoem wat het wel goed doet. Neem zeker niet alles over, want zo onderbreek je het groeiproces.”

Behoud het contact met je kind, niet met de eetstoornis

Herstel van lichaam én geest

Kan je herstellen van een eetstoornis? “Het is zeker behandelbaar, maar voorzie tijd. Iedere eetstoornis is een eigen verhaal.”

Het herstellen van een gewicht, betekent niet dat een persoon ook psychologisch geheeld is, benadrukt Vandeputte. Houden van jezelf en op een andere manier met je emoties omgaan, zijn ook cruciaal. Reken ongeveer 7 jaar voor een volledig herstel, zegt Vandeputte. “Maar er is goed nieuws: uit onderzoek blijkt dat steeds meer mensen herstellen. We zien dat 70% herstelt.”

Beluister het gesprek met An Vandeputte in 'De Wereld van Sofie' via Radio 1 Select

Lees ook