De Wereld van Sofie
Psycholoog Griet Van Vaerenbergh: "De pijn van afwijzing heeft een evolutionaire reden"
ma 7 mrt. - 10:59
Beluister het gesprek met Griet Van Vaerenbergh in 'De Wereld van Sofie' via Radio 1 Select
Mensen zijn sterk sociale wezens, vertelt Griet Van Vaerenbergh. Sinds oudsher leven we in een groep om te overleven. Een afwijzing betekent dat je niet meer meer tot een groep behoort, legt Van Vaerenbergh uit. “De basisbehoefte naar betrokkenheid en verbondenheid wordt ontzettend gedwarsboomd. We proberen dit zo snel mogelijk te herstellen.”
Zelfbeeld aangetast
Afgewezen worden, is nefast voor het zelfbeeld. “We spelen daar zelf ook een rol in, we verzinnen een verhaal. We maken de afwijzing heel persoonlijk.” Zo komt de afwimpeling hard binnen en nemen de zelfkritiek en zelftwijfel toe. Meestal gaat het niet om persoonlijkheid, benadrukt Van Vaerenbergh. “Vaak is er gewoon geen match tussen twee partijen.”
Evolutionaire reden
De pijn die afwijzing veroorzaakt, heeft een evolutionaire reden. Miljoenen jaren geleden kon dat verdriet het verschil betekenen tussen leven en dood: “Mensen die beter signalen van uitsluiting konden opvangen, hadden een grotere kans op overleving.”
Mensen die beter signalen van uitsluiting konden opvangen, hadden een grotere kans op overleving
Afwijzing is dus eigen aan de natuur, zegt Van Vaerenbergh. Maar hoe je met die pijn omgaat, verschilt van mens tot mens. “Personen die kampen met verlatingsangst, die onveilig gehecht zijn doorheen hun jeugd, zijn er gevoeliger voor.” Ben je positief ingesteld? Dan schrijf je successen snel toe aan jezelf, terwijl je een tegenslag net buiten jezelf zoekt. Bij pessimisten is sprake van het omgekeerde.
De negativiteitsbias
Een onduidelijke afwijzing kan meer pijn veroorzaken door een denkfout, aldus Van Vaerenbergh. “We noemen die fout de negativiteitsbias.” We hechten meer waarde aan het negatieve, en zoeken dus ook negatieve verklaringen voor de afwijzing. Maar toch is volgens Van Vaerenbergh net het meemaken van een afwijzing, de sleutel tot een betere regulatie van die emoties. De pijn toelaten, kan helen, legt ze uit. “Toxisch positief zijn, helpt niet.”
Na een pijnlijke afwijzing situaties opzoeken waarin je wél zinvol bent, kan je wapenen tegen zelfkritiek, besluit ze.
Beluister het gesprek met Griet Van Vaerenbergh in 'De Wereld van Sofie' via Radio 1 Select
Lees ook
"Werk zoeken is een eenzame, fulltime job"
Michèle Cuvelier over de impact van een echtscheiding op kinderen: "Je bent altijd de bezoeker bij één van je ouders"
Werkloos tijdens corona: “Ik stel mij volledig beschikbaar en dan zeggen ze dat ik niet ‘dynamisch’ genoeg ben”
Vraag het aan Rika: "Mijn partner is nooit echt verliefd geweest op mij”
