Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

Zandman

Radio 1 lanceert de podcast 'Het Geheugen van de Mug'

do 23 sep. - 8:32

'Het Geheugen van de Mug' is een podcast over historische verhalen die de geschiedenisboeken nooit hebben gehaald, maar die te leuk zijn om niet te vertellen.
Het Geheugen van de Mug

Wij weten nog dat Julius Caesar is doodgestoken door Brutus. En dat de opera de Stomme van Portici tot de Belgische onafhankelijkheid heeft geleid. Maar … wie weet nog dat er ooit ín een dinosaurus een heus diner heeft plaatsgevonden? Dat op het Vlaams Nationaal Zangfeest ooit iemand de partituur van Toots Thielemans in stukken scheurde? En dat we in 1866 al debatteerden over ‘versoepelende maatregelen’ naar aanleiding van een epidemie? Koen Fillet gaat in gesprek met gepassioneerde cultuurhistorici en delft onbekende, historische verhalen op. Wil je graag meer interessante verhalen? Lees dan 'Het diner in de dinosaurus' (ASP Editions).

De afleveringen

De gescheurde partituur van Toots Thielemans

Waarom trad Toots Thielemans niet graag op in Antwerpen? Om dat te verklaren, moeten we naar 1978. Hij speelde er toen op het Vlaams Nationaal Zangfeest. Iemand stormde naar voor en verscheurde zijn partituur. Via via kwam het gescheurde document in het archief voor nationale bewegingen (ADVN) terecht. Wat is daar gebeurd en waarom is het zo moeilijk om dat te achterhalen, ook al bestaat er een geluidsfragment van? Wat doet samen zingen met je natiegevoel? En waarom was zingen in de 19de eeuw bijna hetzelfde als een EK vandaag, hooligans inclusief? De Rode Duivels, the musical!

Andreas Stynen, docent culturele erfgoedstudies: “Koorwedstrijden van vroeger waren de voetbalwedstrijden van vandaag, supportersgeweld inclusief.”

Beluister deze aflevering hieronder, of luister via je favoriete podcast-app:

Andreas Stynen

Andreas Stynen

De vrouwelijke penis

De wereldberoemde arts en anatoom Andreas Vesalius heeft de clitoris nooit gevonden en dacht dat de baarmoeder een naar binnen gekeerde penis was. Hij was geen uitzondering. Wist je dat eeuwenlang gedacht werd dat je ook het zaad van een vrouw nodig had om zwanger te worden? Hoe komt het dat 19de-eeuwse feministes het positief vonden dat de vrouw geen seksuele lustgevoelens zou hebben? En waarom vond Freud spelen met de clitoris iets voor meisjes, niet voor vrouwen?

Tinne Claes, onderzoekt de geschiedenis van seksualiteit: “De clitoris is doorheen de eeuwen verschillende keren ontdekt en vergeten.”

Beluister deze aflevering hieronder, of luister via je favoriete podcast-app:

Tinne Claes

Tinne Claes

Kermis in choleratijd

In 1866 vond er een verhit versoepelingsdebat plaats in de Antwerpse gemeenteraad. Mocht de kermis doorgaan of niet? Herkenbaar? Onze omgang met de coronaepidemie lijkt goed op de manier waarop ze in het verleden met epidemieën omgingen. Ook in de 19de eeuw was er een soort Sciensano die cijfers verzamelde en in de krant publiceerde. Maar wanneer spreek je nu eigenlijk van een epidemie? Wat zijn de voor- en nadelen van al die statistieken? En wat hebben cijfermateriaal en een toneelstuk met elkaar gemeen? #flattenthecurve, maar dan die van cholera.

Joris Vandendriessche, wetenschapshistoricus: “Tot voor kort dachten we dat het tijdperk van grote epidemieën achter ons lag. Corona toonde ons dat dat beeld achterhaald is. We herontdekten een beeld dat er historisch altijd al geweest is.”

Beluister deze aflevering hieronder, of luister via je favoriete podcast-app:

Joris Vandendriessche

Joris Vandendriessche

Het diner in een dinosaurus

Jurassic Park bestaat écht en het ligt dichterbij dan je denkt! In het Crystal Palace Park in Londen kan je iguanodons bewonderen die de kunstenaar en historicus Benjamin Waterhouse Hawkins maakte. Om iedereen enthousiast te maken voor het nieuwe park organiseerde Hawkins op de oudejaarsavond van 1853 een zevengangendiner… in een dinosaurus. Nelleke Teughels ontdekte dit in haar onderzoek naar het historisch belang van voedsel. Wist je dat eten hot topic was tijdens de wereldtentoonstellingen? Move over, Atomium en Eiffeltoren, en maak plaats voor maïsrivieren en botersculpturen! Voor welke Europese primeur heeft de Belgische Jules Delhaize gezorgd? En waarom waren winkelrekken lange tijd uit den boze in onze supermarkten?

Nelleke Teughels, onderzoekt de Belgische voedselgeschiedenis: “Onze obsessie met dino’s begon met een diner in de reconstructie van een iguanodon.”

Beluister deze aflevering hieronder, of luister via je favoriete podcast-app:

Nelleke Teughels

Nelleke Teughels

Petits blessés

Na WOI leerden de Belgische kinderen alles over de heldendaden van de ‘winnaars’. Niemand sprak over het leed en psychisch trauma van de oorlog. Hoe werden mensen met shell shock bekeken? Geloofden artsen in hun behandeling en in welke? Kon het iedereen overkomen of hadden sommigen er een aanleg voor? Werden shell shock-patiënten ooit in hun eer hersteld? En hoe gaat het leger vandaag om met oorlogstrauma’s?

Kaat Wils doet onderzoek naar wetenschaps- en medische geschiedenis en onderwijsgeschiedenis: “Tot op vandaag hebben we het mentale leed van de Eerste Wereldoorlog niet in beeld."

Beluister deze aflevering hieronder, of luister via je favoriete podcast-app:

Kaat Wils

Kaat Wils

Pijnloze bevalling

In 1956 raadde paus Pius XII een bevalling onder verdoving af. Bevallingspijn zou volgens hem bijdragen aan de goede band tussen moeder en kind. Heeft Christus ook niet geleden voor ons aan het kruis? Er werd gedacht dat pijn een positieve uitkomst was van beschaving en dat ‘primitieve’ volken nog pijnloos bevielen. Belgische artsen probeerden zwangere Congolese vrouwen tot in het ziekenhuis te krijgen. Dit was niet enkel voor medische zorg, maar ook om een westerse, katholieke levensstijl te promoten en om ervoor te zorgen dat ‘het Congolese ras’ niet uitstierf. Hoe deden ze dit? En hoe succesvol waren hun pogingen?

Maarten Langhendries, bestudeert katholieke artsen in de 20e eeuw: “Tot de laatste 10 jaar van de koloniale periode investeerde België relatief weinig in de medische zorg in Congo.”

Beluister deze aflevering hieronder, of luister via je favoriete podcast-app:

Maarten Langhendries

Maarten Langhendries

Komt een man bij de politie voor een leugendetector

Word je als crimineel geboren of huist er een moordenaar in ieder van ons? Eén ding is zeker: de leugendetector ontmaskert je! Of lokt die eerder valse bekentenissen uit? Hoe lang bestaat die machine al? Hoe betrouwbaar zijn de resultaten? Moet een leugentje om bestwil kunnen? Wat heeft Wonder Woman met dit alles te maken? En wist je dat de mesjes van Gillette écht de beste zijn? Niet gelogen!

Elwin Hofman, doet onderzoek naar criminaliteit en ondervragingen in de 18e en 19e eeuw: “De leugendetector werd uitgevonden door William Marston, de uitvinder van Wonder Woman.”

Beluister deze aflevering hieronder, of luister via je favoriete podcast-app:

Elwin Hofman

Elwin Hofman

Een lijk aan de galg

Op 16 mei 1569 werd Barthomoleus Swyndrecht opgehangen in het galgenveld van Antwerpen. Het rare aan het verhaal is dat de man al gestorven was toen hij naar buiten gesleept werd. Waarom werd zijn lijk geëxecuteerd? Welke keuzes maakten mensen op hun doodsbed? Waarom lieten sommigen zich begraven in de stadswallen? En wat hebben de laatste sacramenten met je erfenis te maken?

Louise Deschryver doet onderzoek naar de dood en religie in de zestiende-eeuwse Nederlanden: “Tijdens je leven kon je nu eens protestant zijn, dan weer katholiek. Mensen twijfelden voortdurend.”

Beluister deze aflevering hieronder, of luister via je favoriete podcast-app:

Louise Deschryver

Louise Deschryver

Cecil de leeuw

In de zomer van 2015 maakte de hele wereld kennis met een tandarts uit Minnesota. Walter Palmer schoot Cecil de leeuw dood in Zimbabwe. Palmer werd kop van jut. Toch is hij lang niet de enige die liever dieren schiet met zijn geweer in plaats van met zijn fototoestel. Om dit te verklaren duiken we in de 19de-eeuwse traditie van ‘big game hunting’, jachtfilms en avonturenverhalen. En wat blijkt? De natuurbeschermers en de Cecil-supporters hebben veel meer gemeen met de jager dan ze denken.

Raf De Bont, bestudeert de geschiedenis van natuurbescherming en ecologie in de 19e en 20e eeuw: “In de late negentiende eeuw was de jachtfilm een heus genre.”

Beluister deze aflevering hieronder, of luister via je favoriete podcast-app:

Raf De Bont

Raf De Bont

Een keizersnede zonder toestemming

Charlotte had een smal bekken en stond in 1888 (voor de vijfde keer!) voor een aartsmoeilijke keuze: een abortus of een keizersnede laten uitvoeren? Dat laatste was vaak een doodvonnis voor de moeder. Maar waarom? Wat hadden religie en de levensbeschouwing van de artsen met die keuze te maken? En had de moeder hierin überhaupt iets te zeggen?

Jolien Gijbels, onderzoekt religie en moeilijke geboortes in 19e-eeuws België:  “Vroeger was een smal bekken een teken van armoede.”

Beluister deze aflevering hieronder, of luister via je favoriete podcast-app:

Jolien Gijbels

Jolien Gijbels

'Het Geheugen van de Mug' is  vanaf nu te beluisteren via de app van Radio 1, of via je favoriete podcast-app. Maandag en dinsdag horen de luisteraars van Radio 1 enkele verhalen uit 'Het Geheugen van de Mug' in 'Zandman'.

Smaakt dit naar meer? Lees dan verder in 'Het diner in de dinosaurus en andere verhalen uit de nieuwe cultuurgeschiedenis'. Verkrijgbaar in de (online) boekhandel

Het diner in de dinosaurus en andere verhalen uit de nieuwe cultuurgeschiedenis

Het diner in de dinosaurus en andere verhalen uit de nieuwe cultuurgeschiedenis

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet