Radio 1 Boekenfeest
Recensent Sam De Wilde tipt de mooiste rouwboeken
di 2 nov. - 0:20
“Ik ben specifiek op zoek gegaan naar auteurs die iemand verloren hebben”, vertelt De Wilde. “En er zijn veel rouwboeken, want net zoals liefde is verlies een van de grote thema’s in het leven en in de literatuur. Wel opvallend is dat al die auteurs, die houvast zoeken in de taal, toch schrijven over het te kort schieten van woorden. Dat is heel herkenbaar: wanneer je iemand wilt troosten en niet weet wat zeggen.”
Een van de boeken die hij meebracht is 'Schaduwkind' van P.F. Thomése, over het verlies van zijn dochter. “Ik heb de auteur ooit geïnterviewd over een ander boek, maar wat hij zei over Schaduwkind is me altijd bijgebleven”, zegt De Wilde. “Hij bekende: ‘Ik vind het onmogelijk om erover te schrijven, maar ik deed het toch.’ Ik denk dat al die schrijvers dat herkennen.”
“Het voelt wel een beetje raar om enthousiast te zijn over deze rouwboeken”, geeft De Wilde toe. “Ik denk dat heel veel mensen in literatuur op zoek gaan naar ontroering. Dat heb je in deze boeken heel snel, maar het heeft wel een voyeuristisch kantje. Je kijkt in andermans verdriet.”
(Lees verder onder de foto)
Nog op De Wildes lijstje staat het recent vertaalde 'Gedachten over rouw' van Chimamanda Ngozi Adichie, die haar vader verloor. Maar hét rouwboek is volgens hem 'Het jaar van magisch denken' van Joan Didion. “Ze beschrijft in dat boek het jaar nadat haar man stierf en ze doet dat met heel weinig woorden. Op een manier is ze heel hard en sec in haar beschrijving, maar dat maakt het net heel sterk.” In dat jaar lag ook haar dochter in coma in het ziekenhuis. Toen zij stierf, schreef Didion nog een prachtig boek: 'Blauwe nachten'. En wat er dan zo magisch is aan Didions denken? “Ze behoudt een soort wensdenken. Ze kan geen afscheid nemen van haar man en blijft zijn schoenen klaarzetten en de tafel voor hem dekken. Ze weet dat die gedachte vreemd of magisch is. Maar dat besef doet de gedachte niet weggaan.”
“Ook in het Nederlandse taalgebied zijn er prachtige rouwboeken”, voegt De Wilde toe. “ 'I.M.' van Connie Palmen bijvoorbeeld. Of 'Taal zonder mij' van Kristien Hemmerechts, 'Tonio' van A.F.Th. van der Heijden, 'Julian' van Fleur Pierets en 'Voor het vergeten' van Peter Verhelst.”
Tot slot kan ook een eenvoudige brief een wereld van betekenis in zich dragen. “Er is een Amerikaanse wetenschapper Richard Feyman die twee jaar na de dood van zijn vrouw een brief schreef aan haar. Die heeft hij in een enveloppe in zijn bureaulade gestopt en de brief werd pas na Feynmans dood gevonden.” De tekst, die je online kan lezen, ontroert De Wilde keer op keer. “Je voelt heel sterk dat de liefde niet weggaat wanneer zijn vrouw sterft. Ook het koppige zit er nog in: Het idee van ‘ik hoef niemand anders, want jij bent het voor mij.’”
