"Uitgevers zijn gek, denk ik dan"

Er ligt een vrouw te slapen en ze weet niet dat wij haar in de gaten houden. Het is zo een van die tot vervelens toe herhaalde thema's in de schilderkunst, te vergelijken met de stal van Bethlehem. Of de vaas met bloemen. Al verkies ik van die drie wel de vrouw.

Onlangs zag ik zo'n slapende schone van de hand van de Vlaamse schilder Leon De Smet. Een prachtig doek, het hangt op een tentoonstelling in Gent, samen met nog wel meer schitterende werken. Ik herinner me een perenboom in de sneeuw bij avondzon van Valerius De Saedeleer. Of, van Gustave Van de Woestyne: de kop van een oude vrouw, die niet voor de Vlaamse primitieven onderdoet. De titel van de expositie is Oer en als u er nog niet naar bent gaan kijken, kan ik alleen maar Kris De Bruyne nazeggen: dat zou u eigenlijk weleens moeten doen.

De tentoonstelling is opgezet door de Antwerpse grootindustrieel Fernand Huts. Als er in De Slimste Mens een vraag over hem zou zitten, komt u een heel eind met deze trefwoorden: Katoen Natie, belastingparadijzen, rijkstebelgenlijst, kunstverzamelaar, en ramkoers. Huts lijkt soms met iedereen op ramkoers te liggen, maar toch vooral met de vakbonden - en het is wederzijds.

De socialistische bond zegt: Als die man al eens zou beginnen met eerlijk zijn belastingen te betalen, dan zou de overheid voldoende geld hebben om al die kunstwerken, die nu door Huts worden ingepikt, zelf te kopen. Over het schilderij met de slapende vrouw, dat Huts voor een recordbedrag heeft aangeschaft, zegt de bond: Hij zou elke maand zo'n duur doek kunnen kopen louter met het geld van de zonnepaneelsubsidie die zijn bedrijf van de overheid krijgt. Want ja, beste luisteraar, zo af en toe is de overheid wel heel vrijgevig met dat belastinggeld van ons...

Maar ik dwaal af. Het schilderij waarop die vrouw een hazenslaapje doet, heet Roze harmonie. Een titel die, als je hem ironisch interpreteert, perfect past bij mijn roman Vijftig, waarin het immers allesbehalve rooskleurig of harmonieus toegaat. En mede daarom prijkt die schone slaapster nu op de cover van de nieuwe uitgave van Vijftig, die deze week verschenen is. Het is een zogenaamde midprice-editie: zelfde boek, helft van de prijs. Uitgevers zijn gek, denk ik dan. Maar de formule is een succes, hoor ik, vooral in Nederland. Nee, u ziet me niet knipogen.