De Ochtend
Steven Van Hecke: “Enige weg is Hongarije financieel treffen”
vr 25 jun. - 6:28
Gisteren (en ook vandaag nog) vond in Brussel een Europese top plaats. Die gaat vooral over migratie, de omstreden anti-LGBTI-wetgeving in Hongarije staat niet officieel op de agenda, maar de kwestie is gisterenavond wel besproken. Afgelopen nacht reageerde premier De Croo nog voor de camera dat bijna alle lidstaten Hongarije veroordeeld hebben, zo'n unanimiteit is "ongezien", liet hij optekenen.
"Het was een emotionele vergadering, de steun was breder dan ik verwacht had, het ging om meer landen die de eerste brief hadden opgesteld", aldus De Croo. "De Commissie gaat nu een procedure starten om de wet te laten annuleren. Ze gaan ook het Hongaarse investeringsplan analyseren om zeker te zijn dat er geen projecten zijn die ze zouden moeten schrappen."
De Luxemburgse premier Bettel, zelf homoseksueel, opende naar verluidt de discussie met een emotioneel betoog. Hij kreeg bijval van Commissievoorzitter Von der Leyen en premier Alexander De Croo, die zei dat "homoseksueel zijn geen keuze is, maar homofoob zijn wel". De Nederlandse premier Rutte herhaalde zijn standpunt van voor de vergadering: "waarom maakt Hongarije geen gebruik van de procedure van artikel 50 van het verdrag om uit de Europese Unie te stappen, zoals het Verenigd Koninkrijk dat deed?", zou hij gezegd hebben. Eerder zei hij dat Hongarije op termijn uit de Europese Unie moet als de regering van de "schaamteloze" Viktor Orbán niet inbindt.
Het doel is om Hongarije op de knieën te krijgen
Rutte werd klaarblijkelijk bijgetreden door de Portugese premier. De Zweedse premier zou gezegd hebben dat Zweedse belastingbetalers niet gaan blijven betalen voor landen die dit soort stoten uithalen. Merkel noemde de wet onaanvaardbaar, de Franse president Macron zou gezegd hebben dat Orban in de buurt komt van Poetin. En ook onze eigen premier, Alexander De Croo (Open VLD), bestempelde de wet dus al als "achterlijk", hij ging de top binnen met een regeboogvlag op zijn kostuum gespeld.
Rutte verwacht niet dat de Hongaarse premier Orbán snel zal inbinden: "Hij is schaamteloos, dus hij gaat ermee door." Het doel moet nu zijn Orbán alsnog "op de knieën te krijgen", zegt Rutte. En als de Hongaarse regering niet inbindt, dan heeft het land wat Rutte betreft "niets meer te zoeken in de Europese Unie". "Het kan niet langer doorgaan."
Hongaarse premier Orbán: "De wet intrekken? Neen"
De Hongaarse regering is niet van plan de wet snel te zullen intrekken. Net voor het begin van de Europese top kreeg de Hongaarse premier Viktor Orbán een hele resem vragen van journalisten, die hij vaak nogal kort en laconiek beantwoordde. "Lees eerst de wet en reageer dan", was zijn kritiek op de andere Europese leiders. Hij beweerde net een voorvechter te zijn van homorechten. "In de communistische periode werd homoseksualiteit bestraft. Ik heb voor hun vrijheid en rechten gevochten."
Lees eerst de wet, en reageer dan
Eergisteren reageerde de Hongaarse regering al op een verklaring van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, waarin ze de wet "een schande" noemde. "Ik zal alle macht van de Commissie gebruiken om ervoor te zorgen dat de rechten van alle burgers gegarandeerd worden, wie je ook bent en waar je ook woont." De Hongaarse regering noemde von der Leyens reactie op haar beurt "een schande", "want ze is gebaseerd op valse beschuldigingen".
De wet is niet discriminerend, blijft Hongarije herhalen, ze is enkel bedoeld om de rechten van kinderen te beschermen. Volgens de Hongaarse regering is de wet ook gebaseerd op Artikel 14 van het Charter voor Fundamente Rechten van de Europese Unie. Volgens Hongarije maakt von der Leyen zich schuldig aan een "bevooroordeelde politieke mening zonder eerst een onpartijdig onderzoek uit te voeren".
17 Europese leiders schrijven brief
Ook eerder op de dag gisteren was Hongarije gespreksonderwerp nummer 1 in Europese kringen. Na de gezamenlijke verklaring van 16 Europese ministers van Buitenlandse Zaken, schreven 17 regeringsleiders en staatshoofden gisteren, net voor de top, een brief naar Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en Europees Raadsvoorzitter Charles Michel.
De 17 hingen hun brief op aan de viering van de International Lesbian Gay Bisexual and Transgender Pride Day, op 28 juni. "Gezien de bedreigingen tegen fundamentele rechten en in het bijzonder het principe van niet-discriminatie op basis van seksuele oriëntatie, drukken wij onze gehechtheid uit aan onze gemeenschappelijke fundamentele waarden, vastgelegd in Artikel 2 van het Verdrag van de Europese Unie."
De laatste jaren is een lange weg afgelegd om deze principes in ere te houden, schrijven ze. "We geloven dat deze principes de basis van de Europese Unie zijn." De 17 leiders drukken de voorzitters van de Commissie en de Raad op het hart dat "we moeten blijven vechten tegen discriminatie tegenover de LGBTI-gemeenschap". "Respect en verdraagzaamheid zijn de kern van het Europese project."
De brief is ondertekend door de regeringsleiders van België, Denemarken, Duitsland, Estland, Ierland, Griekenland, Spanje, Italië, Letland, Luxemburg, Malta, Nederland, Finland en Zweden en de presidenten van Frankrijk en Cyprus. Achteraf raakte bekend dat ook de kanselier van Oostenrijk de brief mee zou ondertekenen. Volgens De Croo hebben dus veel meer landen de brief uiteindelijk gesteund gisteren.
Ook kritiek buiten EU-top
Niet alleen op de Europese top klinkt kritiek op de Hongaarse wetgeving. Ook de Nederlandse Eurocommissaris Frans Timmermans maakte een statement tijdens een debat in het Europees Parlement over de klimaatwet. "Homoseksueel zijn is geen keuze, het is wie je bent. Een bekrompen fanaticus zijn is wel een keuze, een keuze die men niet zou moeten maken."
Ook Antonio Guterres, de topman van de Verenigde Naties, benadrukte gisteren tijdens een bezoek aan premier Alexander De Croo dat "het heel duidelijk is dat alle vormen van dicriminatie onaanvaardbaar zijn". "Die kan op geen enkele manier getolereerd worden."
Van Hecke: "Geld is de enige taal die Orbán begrijpt"
Er is vannacht lang doorvergaderd op de EU-top in Brussel, met name over de omstreden wet in Hongarije die het verbiedt om in het bijzijn van kinderen over homoseksualiteit te praten. Gisteren zagen de EU-leiders op het diner elkaar voor het eerst gezamenlijk, en Orbán stond daar alleen, naar verluidt. Maar kan de EU eigenlijk echt iets ondernemen tegen de EU?
"De Europese Commissie heeft als basistaak om na te kijken of de lidstaten de EU-wetgeving naleven. Ze kunnen een procedure opstarten, eerst intern met overleg. Maar als dat op niets uitdraait kunnen ze een lidstaat ook voor het Europees Hof van Justitie brengen, die kan een lidstaat dan straffen, ook financieel", steekt professor Europese politiek Steven Van Hecke van wal in 'De Ochtend'.
Hongarije uit de EU zetten kan zelfs niet met een unanieme stemming
"De enigte taal die Orbán begrijpt, is de taal van het geld", zegt Van Hecke. Volgens hem is het goed dat de Commissie de investeringsplannen van Hongarije gaat analyseren. "We weten dat er in Hongarije vaak geld in verkeerde zakken terecht komt, ik denk dat controle sowieso nodig is, je hebt daar deze commotie eigenlijk niet voor nodig. Ik betwijfel of het veel zoden aan de dijk zal leggen", aldus professor Van Hecke.
Een mirakel verwachten is "goedkoop". De regeringsleiders sussen enkel hun geweten ermee
Hypocriet
Professor Van Hecke vindt dat zowel Hongarije als de Europese regeringsleiders niet vrij zijn van hypocrisie in deze discussie. Als Hongarije er andere ideeën op na houdt dan moeten ze maar vertrekken, redeneert Van Hecke. "Hij is wel geïnteresseerd in het geld van wat hij het "decadente Westen" noemt, want dat kan zijn regime smeren. Maar hij is niet bereid om de principes van datzelfde Europa over te nemen."
Maar ook de EU is hypocriet. "Het is niet de eerste keer dat er procedures komen tegen lidstaten die het niet nauw nemen met de democratie, maar het heeft nooit veel zoden aan de dijk gelegd. Dus een mirakel oplossing verwachten van de commissie is "goedkoop". In het beste geval sussen de regeringsleiders hun geweten er mee, maar ze weten dat die acties en procedures nog heel lang kunnen duren. En ondertusssen is de wet van kracht en moeten homo's terug in de kast."
Meer doen
Van Hecke vindt het niet verkeerd dat die inbreukprocedures er nu komen maar de lidstaten moeten "meer voor eigen deur vegen". "Als het ons echt menens is en niet gewoon een PR-show is, dan moeten de lidstaten ook echt iets doen. "Heeft minister Wilmès al de Hongaarse ambassedeur op het matje geroepen? Heeft De Croo de bedrijfsleiders die in Hongarije actief zijn al gewaarschuwd? Hebben onze toeristische diensten onze toeristen al gewaarschuwd als ze naar Boedapest gaan?", vraagt Van Hecke zich luidop af. "Ik vind niet dat er geen toeristen of bedrijven meer actief mogen zijn, maar dat zijn wel de signalen die aankomen in Boedapest, want dat voelen ze in de portefeuille."
Lidstaten moeten voor eigen deur vegen
Volgens Van Hecke is Orbán niet snel onder de indruk en zal er dus meer nodig zijn. "We kennen hem nu ondertussen wel, hij staat wat onder spanning nu, maar ik blijf sceptisch (...) We kunnen ook niet eisen dat Hongarije uit de EU stapt, zelfs bij een unanieme stemming, die er nooit komt omdat Polen en Slovenië hem steunen, kunnen lidstaten niemand dwingen om er uit te stappen. Je kan dat - zoals bij de Brexit - enkel zelf doen."
Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'
