"Tegen wil en dank zijn mensen met elkaar verbonden door een misdrijf"

Sinds 2011 is Lien De Clercq voltijds dader-slachtofferbemiddelaar bij de Oost-Vlaamse afdeling van vzw Moderator. Met haar diploma maatschappelijk werker en criminologie staat Lien al acht jaar daders en slachtoffers bij om in dialoog te gaan met elkaar.

Niet alleen moordenaars

Lien wil meteen duidelijk maken dat dader-slachtofferbemiddeling niet alleen dient voor grootse misdaden zoals moord of verkrachting. Evengoed na een verkeersongeval kunnen daders en/of slachtoffers nood hebben aan een gesprek en dat aanvragen bij een bemiddelaar.

"Een bemiddelaar schept eigenlijk een veilige ruimte om te praten over de feiten en de gevolgen van die feiten", legt Lien uit. "Wat belangrijk is, is dat zowel dader als slachtoffer akkoord gaan met bemiddeling. Als één van de partijen een dialoog niet ziet zitten, kan een bemiddeling niet doorgaan."

Zo getuigt ook luisteraar Wim. Zijn zoontje werd het slachtoffer van mishandeling bij de dagmoeder. Wim en zijn partner wilden graag in gesprek gaan met de veroorzaker, maar die weigerde dat na een gesprek met haar advocaat. Wim vindt het nog steeds jammer dat ze geen gesprek hebben gehad, want het had hen wel kunnen helpen, denkt hij.

Excuses vs feiten

Daders willen zich vaak verontschuldigen, terwijl slachtoffers vaak zoveel mogelijk details willen krijgen over de feiten. "Wat heeft de botsing veroorzaakt? Ben je door het rood gereden? Hoe is dat voor jou geweest?" Of slachtoffers willen vragen aan daders of ze wel beseffen wat voor invloed hun daad heeft gehad op hun leven. Zoals iemand die na een inbraak niet meer gerust is in zijn of haar eigen huis. Bemiddeling helpt beide partijen om hun emoties te uiten.

Brieven schrijven

Al is het niet zo dat het altijd om een een-op-eengesprek gaat. "Soms is het voor een partij te confronterend om in gesprek te gaan met elkaar, maar gaan ze wel akkoord om bijvoorbeeld brieven of videoboodschappen uit te wisselen. Dat is ook perfect mogelijk", legt Lien uit. Het gebeurt maar in een op vier tot een op vijf gevallen dat het tot een confrontatie in levende lijve komt.

Als het tot een gesprek komt, bereidt Lien dat minutieus voor. "We bekijken de inhoud van het gesprek, maar ook andere dingen zoals wie het eerste binnenkomt in de zaal en of er een hand wordt gegeven of niet. Bij een verkrachtingszaak hebben we eens heel veel tafels gezet tussen de dader en het slachtoffer. Op die manier voelde het slachtoffer zich veiliger, maar kon ze wel haar verkrachter in de ogen kijken."

Geen invloed op gerecht

Het al dan niet aanvragen van dader-slachtofferbemiddeling kan plaatsvinden voor of na een strafzaak. De bemiddeling wordt niet mee genomen in de rechtbank en heeft hoe dan ook geen effect op het vonnis in een rechtszaak, tenzij er een financiële regeling tussen beide partijen werd afgesproken. In dat geval komt er een bemiddelingsovereenkomst en kan de rechter een afbetaling opleggen. Bemiddelaars zijn in alle andere gevallen gebonden door het beroepsgeheim en zijn onpartijdig.

Is elke dader wel even oprecht? "Dat is niet aan mij om in te schatten", zegt Lien. "Ik raad ook niemand aan om spijt te betuigen. Ik vraag aan daders wat ze willen zeggen en wat ze denken wat het slachtoffer zou willen horen."

Beluister integraal de uitzending: