Politicologe Olivia Rutazibwa: “Heel veel van de kennis die circuleert is gebaseerd op simplistische verhalen"

Een van haar vroegste muzikale herinneringen houdt Olivia over aan We Are the World van USA for Africa. “Ik wilde dat nummer altijd terug opnieuw horen als het op de radio kwam.” Ondertussen heeft het nummer een heel andere lading gekregen voor haar. “Vandaag sta ik heel kritisch tegenover waar het nummer voor staat. Het beeld dat er wordt geschapen gaat niet veel verder dan dat het arme slachtoffers zijn. Terwijl de hongersnood toch een rechtstreeks gevolg is van de koloniale verhoudingen die we hadden.”

Ik ben Vlaams opgevoed en met het idee dat racisme niet bestaat als je maar goed je best  doet

Olivia’s ouders zijn Rwandees, maar ze groeide op in een pleeggezin in Merksem. “Ik ben Vlaams opgevoed en met het idee dat racisme niet bestaat als je maar goed je best doet. Mijn zus en ik gingen naar een school waar je maar een handjevol zichtbare minderheden had. Mijn manier van denken was helemaal dezelfde als die van andere leerlingen.”

Ik kreeg vaak de vraag of ik prostituee was en of ik kon lezen en schrijven

Dat veranderde toen Olivia naar de universiteit ging en op Erasmus vertrok naar het Italiaanse Firenze. “Mensen waren er veel minder beschaamd over hun vooroordelen. Ik kreeg vaak de vraag of ik prostituee was en of ik kon lezen en schrijven. Daar maakte ik voor het eerst de connectie tussen vooroordelen en de materiële en economische gevolgen die dat kan hebben. Probeer maar eens een job te vinden als mensen denken dat je niet kan lezen of schrijven.”

Heel veel van de kennis die circuleert is gebaseerd op kleine single stories

In dat kader werd Olivia ook erg getroffen door de TED-talk van de Nigeriaanse schrijfster Chimamanda Ngozi Adichie. “Haar pleidooi gaat vooral over het gevaar dat er is als je maar één aspect van een bepaald volk kent. Heel veel van de kennis die circuleert is gebaseerd op kleine 'single stories', simplistische verhalen.”

Olivia geeft zelf les en dus begrijpt ze als geen ander het belang van sterke retoriek. “Ik ben geen fan van Bart De Wever, maar hij is een van de weinige Vlaamse stemmen die een bepaalde retoriek heeft. Er zit humor in en af en toe wat Latijn, maar op een manier waarop niemand zich buitengesloten voelt.”

Ik ben geen fan van Bart De Wever, maar hij is een van de weinige Vlaamse stemmen die  een bepaalde retoriek heeft

Zowel muziek als retoriek draaien om taal, een aspect dat Olivia echt naar waarde kon schatten toen ze ging studeren in Firenze. “Door het leren van een andere taal, leer je hoe anders culturen zijn, maar toch ook hetzelfde kunnen zijn.” Volgens Olivia is dat dan ook de enige manier om je te verdiepen in een cultuur. “Ik doe bijvoorbeeld momenteel onderzoek naar Rwanda, maar ik zal mezelf nooit een Rwanda-expert noemen zolang ik de taal niet spreek. Je kan dan slechts een minimale expert zijn in het grote verhaal.”

Herbeluister Interne keuken via radioplus

Hieronder zie je de TED-talk van Chimamanda Ngozi Adichie.