Twee procent van de mensen is hersenblind

Afantasten kunnen geen zintuiglijke waarnemingen oproepen. Ze kunnen zich geen strand visualiseren, kunnen de geur van de versgebakken appeltaart van hun grootmoeder niet inbeelden of hun favoriete lied nazingen. De tekenaar van Ariël De Kleine Zeemeermin, Glen Keane, heeft het ook. Hij kon zich het personage van zijn film totaal niet voorstellen.

"Je hebt geen inbeeldingsvermogen", vertelt Céline Gillebert. Ze is professor neuropsychologie aan de KULeuven en werkt met afantasten. "Ze kunnen niet dagdromen en hebben het moeilijk met inbeelden van geuren, texturen, smaken of geluiden." Pas sinds 2015 werd het fenomeen voor het eerst wetenschappelijk beschreven. Vaak word je ermee geboren, "maar je kan het ook krijgen na een beroerte of na een hersenbeschadiging," gaat Céline verder.

Geheugenproblemen

Afantasten hebben ook geheugenproblemen. Ze zullen zich niet herinneren hoe de jurk van hun bruid eruit zag of hoe de pizza op vakantie in Italië proefde, maar ze weten wel dat de jurk bijvoorbeeld wit was en een lange sluier had. En dat die pizza in het centrum van Rome veel te duur was voor een beetje tomatensaus op wat zompig deeg. Ze zullen hun bruid ook herkennen, de kans is klein dat ze naar hun toekomstige schoonmoeder zullen lopen om een ring rond haar vinger te doen. "Het is niet omdat je het gezicht van een persoon niet voor je ogen kan halen, dat je die persoon niet kan herkennen wanneer je die ziet. Die informatie is er wel."

In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, hebben mensen met afantasie ook geen gebrek aan fantasie. Dat bewijst Glen Keane wel. Hij was niet alleen animator van Ariël De Kleine Zeemeermin, maar ook van Aladdin en Pocahontas. En hij won ook nog eens Oscars. "Je kan perfect een verhaallijn verzinnen of ontwerpen maken, zonder er een visueel beeld bij te hebben. Hij kan misschien zelfs dankzij zijn afantasie zo een goede tekenaar geworden zijn omdat hij zich meer kon focussen op details," volgens Céline.

Geen zorgen

Mocht je dus afantasie hebben, maak je vooral geen zorgen. Er valt perfect mee te leven. Het kan wel lastig worden wanneer een dierbaar persoon uit je leven vertrekt. "Ze kunnen geen beeld koppelen aan herinneringen van dierbare personen. Mensen zonder afantasie zullen bepaalde geuren of beelden koppelen aan die persoon, maar dat is moeiljk voor iemand met afantasie." Maar veel mensen weten niet dat ze het hebben. "Ze denken dat niemand zich beelden kan vormen en ontdekken het pas later wanneer ze erover lezen," besluit Céline.

Beluister het gesprek met Céline Gillebert hieronder: