Uitgeschakeld door een raket met ronddraaiende messen: zo maakte de VS jacht op topterrorist al-Zawahiri

De uitschakeling van de leider van Al Qaeda, Ayman al-Zawahiri, dit weekend in de Afghaanse hoofdstad Kaboel is een opsteker voor de Amerikaanse president Joe Biden en vooral voor zijn geheime diensten.

Die hebben al die jaren jacht gemaakt op al-Zawahiri, zeker nadat in 2011 Osama Bin Laden was gedood bij een Amerikaanse militaire actie in Pakistan. Stilaan komen er nu details vrij over hoe de VS op het spoor van al-Zawahiri is gekomen. We moeten daar wel voorzichting mee zijn, want het is niet uitgesloten dat de geheime dienst CIA een "dwaalspoor" uitzet om de ware toedracht en de echte bronnen in Afghanistan af te schermen.

Al-Zawahiri was teruggekeerd naar Kaboel

Met dit voorbehoud kunnen we echter wel een aantal sporen opvolgen, net zoals de Britse omroep BBC die zich beroept op "bronnen in het Witte Huis". Het is de logica zelve dat de VS ook na hun terugtrekking uit Afghanistan in de zomer van vorig jaar voldoende "vingers aan de pols in Kaboel" hielden om te kijken of Al Qaeda van de terugkeer van de taliban gebruik zou maken om opnieuw onder te duiken in Afghanistan.

Volgens de bronnen van de BBC zouden informanten van de CIA inderdaad vermoed hebben dat Ayman al-Zawahiri eind vorig jaar opgedoken zou zijn in de Afghaanse hoofdstad Kaboel. Dit jaar zou hij dan een paar keer geïdentificeerd zijn in een huis in Sherpur, een van de betere wijken in Kaboel en niet zo ver van de vroegere Amerikaanse en Britse ambassades.

De CIA kwam daar een "ondersteuningsnetwerk" op het spoor dat op de gebruikelijke manier "een belangrijk iemand" afschermde en van het nodige voorzag. Het bleek dus om Ayman al-Zawahiri te gaan, de leider van Al Qaeda.

In april van dit jaar zouden de geheime diensten VS-president Biden op de hoogte hebben gesteld. Biden zou erg geïnteresseerd geweest zijn -ondanks andere kopzorgen zoals Oekraïne- maar de president wou absoluut vermijden om burgers of familieleden van al-Zawahiri te doden of talibankopstukken. Hij wou zeker geen herhaling van de beruchte drone-aanval van vorig jaar in Kaboel waarbij 10 mensen, onder hen veel kinderen, per ongeluk werden gedood.

Gedood door een raket met messen?

Het probleem was wel dat Sherpur een erg dichtbevolkte wijk is. De CIA zou daarop een originele manier gevonden hebben om al-Zawahiri uit te schakelen. Uiteindelijk zou Biden op maandag 25 juli toestemming gegeven hebben om de aanval uit te voeren.

Het was de CIA opgevallen dat al-Zawahiri het gebouw nooit verliet, maar af en toe wel kort op een balkon naar buiten kwam kijken. Tijdens een van die ogenblikken werden zaterdagochtend om twintig over zes uur lokale tijd vanuit een drone twee Hellfire-raketten op hem afgevuurd. Een ervan was niet uitgerust met een explosief, maar wel met grote messen. Al-Zawahiri zou door die geraakt en gedood zijn. Dat verklaart waarom er niemand anders gedood werd en er weinig schade was.

Zondag kon een correspondent van de BBC vaststellen dat de taliban de hele wijk hadden afgezet. Leden van het extremistische Haqqani-netwerk zouden intussen al sporen van de aanwezigheid van al-Zawahiri opgeruimd hebben. Anders dan bij Bin Laden hebben de VS het lichaam van al-Zawahiri niet in handen gekregen en wellicht is dat ook zwaar beschadigd.

In "De wereld vandaag" gaf Maaike Verbruggen, doctoraal onderzoeker naar militaire technologie van de VUB, meer uitleg over dat toch opvallende nieuwe wapen. Die Hellfire-raketten zijn inderdaad uitgerust met grote messen die door daken van auto's en doorheen ramen woningen kunnen binnendringen. Omdat er geen explosie bij te pas komt, wordt zo het risico op verwondingen van omstaanders veel kleiner.

Het lijkt dus een combinatie tussen een primitief wapen en moderne technologie, zeker omdat de raket met messen wordt afgevuurd door een drone of onbemand vliegtuig. Die kan weliswaar vanop grote afstand worden bediend, maar je moet wel beschikken over de juiste informatie, waarschuwt Verbruggen. Zo is het belangrijk om te weten of het doelwit geraakt wordt, want beelden vanuit drones kunnen misleidend zijn. Zeker bij de identificatie van terroristen zoals al-Zawahiri zou bevestiging ter plaatse gebeurd zijn.

Het internationaal recht bevat geen specifieke bepalingen over drones, maar die vallen wel onder het oorlogsrecht dat bepaalt dat burgers beschermd moeten worden en dat geweld proportioneel wordt toegepast.

Bron: vrtnws.be en De wereld vandaag