Van recht op "deconnecteren" tot oefenscholen voor kandidaat-leraren: onderwijsbond heeft 45 ideeën voor lerarentekort

De Christelijke Onderwijscentrale, COC,  doet 45 voorstellen om de job van leraar aantrekkelijk te maken en sterke leraren in de job te houden. Ze deelt daarvoor de lerarenloopbaan op in vijf fasen: de keuze om leerkracht te worden, de opleiding, de start, de midden-en eindeloopbaan.

In elk van die fasen ziet de bond "knipperlichten", punten waar aan gewerkt moet worden en waar hij oplossingen voor aanreikt. Want het lerarentekort neemt nu snel dramatische vormen aan, luidt het.

Nu worden veelbelovende leerlingen door hun eigen leerkrachten afgeraden om in het onderwijs te stappen.

Keuze

Om te kiezen voor de job van leraar hebben jongeren inspirerende voorbeelden nodig, leerkrachten die in staat zijn om de passie voor hun vak over te brengen op hun leerlingen. "Maar die rolmodellen missen leerlingen nu soms", zegt Koen Van Kerkhoven van de COC.

En we moeten ook de hand in eigen boezem steken, vervolgt hij: “Nu worden veelbelovende leerlingen door hun eigen leerkrachten afgeraden om in het onderwijs te stappen, zo gaan we er niet geraken.” Daarom pleit de bond voor een positieve campagne over de job met diverse rolmodellen.

Lerarenopleiding

In de lerarenopleiding moet de lat hoger, vindt de onderwijsbond. En dat kan wellicht makkelijker als je de lerarenopleidingen verzelfstandigt en loskoppelt van de hogescholen en ook goed financiert. Kandidaat-leraren kunnen dan de job op de werkvloer leren in kwaliteitsvolle oefenscholen.

Ook de toelatingsproef voor wie leraar wil worden, die nu verplicht maar niet bindend is, moet bindend worden, zegt Van Kerkhoven. Kandidaat-leraren die niet slagen op de toelatingsproef zouden wel in de lerarenopleiding kunnen starten, maar op het einde van het eerste jaar zouden ze hun tekorten moeten hebben weggewerkt.

De idee van een propedeuse dus, het eerste jaar van de opleiding zou dan een voorbereidingsjaar kunnen zijn, waar op het eind blijkt of je al dan niet de kwaliteiten hebt om een goeie leraar te worden. Op die manier wil  de bond  sterke leraren aantrekken die op hun beurt jongeren kunnen inspireren om leerkracht te worden.

Start

Voor beginnende leerkrachten is het belangrijk dat zij zicht krijgen op een vaste benoeming binnen een redelijke termijn, vindt de onderwijsbond. En starters moeten ook ruimte krijgen om in de job te groeien. “Laat hen wat minder uren voor de klas staan, zodat er tijd is voor lesvoorbereidingen en coaching”, vindt Van Kerkhoven.

Beginners hebben ook sterke directeurs nodig die hen verdedigen tegenover ouders en leerlingen, als het al eens fout loopt in de klas, meent de bond. En goede schoolleiders die hun personeel betrekken en inspraak geven, zijn trouwens erg belangrijk om gedreven leerkrachten in het onderwijs te houden, luidt het.

Middenloopbaan

De leerkrachten in deze fase, die al een aantal jaren op de teller hebben, ergeren zich vaak aan de vele administratie waardoor ze niet meer toekomen aan hun echte werk: lesgeven.

Ze voelen zich vaak een uitvoerder in plaats van een onafhankelijke professional. Daarom pleit de bond er voor om hen vrij te stellen van taken die ook niet-leraren kunnen opnemen, zoals bijvoorbeeld toezicht houden op de speelplaats.

Een van de redenen waarom leerkrachten in het midden van hun loopbaan uitvallen door ziekte en burn-out is volgens de COC de vraag om ook na de schooluren constant bereikbaar te zijn voor ouders en leerlingen.

Digitalisering is een goeie zaak, maar de slinger is te veel doorgeslagen, vindt Koen van Kerkhoven. Hij pleit voor het recht op “deconnectiviteit” : “We vragen  om daar een grondig debat over te voeren, een aantal principes vast te leggen, en afspraken te maken die voor iedereen duidelijk zijn. Niet alleen voor het personeel, maar ook voor de ouders en voor de leerlingen”.

Eindeloopbaan

Het langer moeten doorwerken door de pensioenhervormingen van de laatste jaren weegt ook bij sommige leerkrachten zwaar door. Daarom vraagt de COC dat  het aantal uren voor de klas wat verminderd zou worden voor de 55-plussers.

Daarmee komt er ruimte om hun expertise in te zetten voor andere taken, zoals het coachen van een startende leraar. En ook een specifiek eindeloopbaanverlof met een premie (zodat wie er financieel minder goed voor staat, er toch ook gebruik van kan maken) kan voorkomen dat oudere leraren uitvallen, zegt Koen van Kerkhoven, "want met het toenemende lerarentekort wordt het zaak om alle goeie leerkrachten aan boord te houden".

Beluister het gesprek met Koen Van Kerhoven (COC) in 'De Ochtend':

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'