Vanwaar komt de kalkoen?

Het woord ‘turkey’ is een afkorting van het woord ‘turkey-cock’, wat letterlijk Turkse haan betekent. “Het was oorspronkelijk de benaming voor de uit Afrika geïmporteerde haan- of hoenachtige beesten. Zoals parelhoenen, pauwen en andere exotische vogels die op de banketten van de Tudors terecht kwamen.”

Maar Turkije ligt toch niet in Afrika? “Vanuit Engeland gezien, lag Turkije geografisch wel een beetje in de buurt”, aldus Miet Ooms. “Bovendien waren de handelaren vaak Turks.”

Al ging het toen nog niet over de kalkoenen die we vandaag als turkey kennen. “De kalkoen werd pas een kleine eeuw later uit Latijns-Amerika geïmporteerd. Maar voor Engelsen deed het er niet toe van waar ze precies kwamen, dus dat werden ook turkey-cocks."

Columbus dacht dat hij India had ontdekt, dus dacht iedereen dat die grote kip uit India kwam.

Bovendien kan de taalverwarring nog groter. “Afhankelijk van de taal komt de kalkoen uit de hele wereld. Maleisiërs, bijvoorbeeld, zeggen ‘Nederlandse kip’, terwijl vele Europeanen naar India verwijzen. Zo wordt in het Frans ‘dinde’ en in het Turks ‘hindi’ gezegd.” Ook in onze en de Scandinavische taal is er die Indische link. “Het woord verwijst naar de Indische plaats Calicut (niet te verwarren met Calcuta, red.). Dus: ‘calicuthoen’.” Die Indische link hebben we aan Columbus te danken. “Die dacht dat hij India had ontdekt, dus dacht iedereen dat die grote kip uit India kwam.” 

Alleen in het Portugees ligt de benaming dichter bij de oorsprong: 'peru'. De Duisters kozen voor een andere aanpak bij het benoemen van het dier: “Ze zeggen ’pute’ of ‘truthahn’, naar de lokroep die gebruikt wordt om de vogel te roepen.