"Volgens mij is de Afrikaanse bevolking minder gevoelig voor corona, omdat ze al hun hele leven tegen infecties vechten"

"Ebola, gele koorts, slaapziekte, ... dat zijn ziektes die echt tropisch zijn", gaat Gryseels van start. "Het zijn ziekten die worden overgedragen door een dier dat alleen in tropische gebieden voorkomt. Maar door de klimaatopwarming verandert dat wel en begint dat samen te vloeien", vertelt hij in 'Interne Keuken'. 

Zo geeft Gryseels het voorbeeld van blauwtong, een ziekte bij schapen die vroeger alleen in de tropen voorkwam. Door een lichte temperatuurstijging in de winter hier, is er nu ook blauwtong in onze contreien. De ziekte zorgde een aantal jaar geleden voor een grote schapensterfte in Nederland. Het virus is niet overdraagbaar op mensen, maar wordt bij onder meer schapen overgedragen door muggen.

Muggen

Ook voor de mens zijn muggen de laatste jaren een groter probleem geworden. Zo vertelt Bruno Gryseels dat dengue (knokkelkoorts) de voorbije jaren ook voorkomt in het zuiden van Europa, wat vroeger niet het geval was: "In Spanje en Italië hangen zelfs affiches die waarschuwen voor de tijgermug. Ze bijten veel harder dan een gewone mug en zijn een echte pest."

Maar erger dan een jeukende beet is wat die muggenbeet kan veroorzaken. "Dengue maakt jaarlijks tientallen miljoenen slachtoffers en het is ook een behoorlijk pijnlijke ziekte", vertelt Bruno. Ook in Europa zijn er al een aantal knokkelkoortsuitbraken geweest, zoals in Italië en in Madeira. "In Madeira waren er plots 11.000 gevallen, maar dat werd stil gehouden om de toeristen niet af te schrikken", legt Gryseels uit.

Transporteer geen autobanden

Eén van de manieren waarop de muggen vanuit de tropen naar Europa worden gebracht, is door het massale transport van autobanden. "In die banden blijft altijd een beetje water staan en het is daarin dat die larven blijven leven", legt Bruno Gryseels uit. 

In Cuba verspreidt de denguemug zich dan weer door de altaartjes die de Cubanen in huis hebben om hun voorouders te eren. Op zo'n altaar staan altijd bloemen en het is in het water voor die bloemen dat ook daar de muggen overleven.

Corona minder erg in Afrika?

Ondanks het feit dat er heel wat ziektes in de tropen rondwaren, lijkt het wel alsof Afrika niet of amper geraakt werd door het coronavirus. Gryseels benadrukt dat het om zijn persoonlijke mening gaat, maar denkt dat mensen ginder al zoveel infecties hebben gehad, dat mensen er misschien immuun voor geworden zijn.

"Aan de ene kant zal er misschien natuurlijke selectie zijn en zullen de sterksten overblijven, maar misschien zijn de mensen daar minder gevoelig voor corona omdat ze al sinds hun jeugd te maken krijgen met allerhande infecties en kruisreacties."

De gezondheidszorg in Afrika is er niet per definitie beter of slechter aan toe dan bij ons. "De gezondheidszorg daar heeft meer ervaring met het omgaan met uitbraken, maar het ontbreekt hen wel aan middelen of structuur." Toch vindt Bruno Gryseels dat we in onze contreien heel wat hadden kunnen leren van de Afrikanen toen corona bij ons uitbrak.

Zonder antropologen geen vaccinaties

Ondertussen is ebola onder controle in de Afrikaanse contreien, dankzij een vaccin en goede opvolging van onder meer antropologen. "Zonder antropologen hadden we mensen niet kunnen vaccineren", legt Gryseels uit. "Het belangrijkste was om patiënten te overtuigen om naar de dokter te gaan of gezondheidscentra. Maar velen deden dat niet, 'want daar stierf je'. Het is dankzij de antropologen dat mensen gevaccineerd zijn."

Beluister hier het volledige gesprek:

VRT NU

Benieuwd naar de werking van het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen? Bekijk de unieke canvasreeks hier.

Lees meer: