“Voor sommige mensen is een slechte eerste kus de aanleiding om een beginnende relatie af te breken”

“Kussen is een paar miljoen jaar geleden begonnen, lang voor de mens bestond”, begint Mark Nelissen, professor emeritus in de gedragsbiologie aan de universiteit van Antwerpen. “Dat gedrag is ontstaan door de moeder-kindrelatie."

"In sommige culturen die echt nog als voedselverzamelaars en jagers leven, zien we dat de moeder het voedsel van de baby voorkauwt, om de baby te voeden die geen melk meer nodig heeft maar ook nog geen tanden heeft om vast voedsel te eten. Zij brengt dat voedsel dan van haar mond in de mond van de baby. Irenäus Eibl-Eibesfeldt, een Oostenrijkse gedragsbioloog, heeft dat bestudeerd en volgens hem ligt daar de basis van het mond op mond zoenen.”

“Hij heeft ook vastgesteld dat vanaf het niet meer nodig is het kind zo te voeden, dat gedrag wel nog gebruikt wordt om het kind te kalmeren. De moeder of een oudere zus draagt een beetje speeksel over op de mond van het kind en dat wekt een fijne herinnering op waardoor het rustig wordt.”

Geborgenheid

Dat zalige gevoel van ontspanning en geborgenheid is blijven bestaan. “Wanneer volwassenen kussen, hebben ze dezelfde ervaring en zo is een intieme kus ontstaan.”

We kussen ook niet alleen omdat het leuk is, gaat Nelissen verder. “Het heeft een heel belangrijke evolutionaire, biologische functie. Als we een kus geven, liefst met de tong in de mond, een natte kus dus, dan dragen we speeksel over die veel informatie geeft over onze gezondheidstoestand en vruchtbaarheid.” 

Ook de feromonen die je overdraagt vertellen iets over het immuunsysteem van beide partners. “Zo heeft een vrouw het liefst een zoen van iemand met een immuunsysteem dat grondig verschilt met dat van haar”, legt Nelissen uit. “Er ontstaat een mengeling en zo kunnen ze elkaar sterker maken. Ze zijn dan ook gezonder wanneer ze een kind op de wereld zetten.”

De eerste kus

“De allereerste kus is vaak ook het einde van een beginnende relatie”, gaat Nelissen verder. “Men heeft bij heel veel studenten onderzoek gedaan en gevraagd naar hun verliefdheden. Daaruit bleek dat twee jonge mensen elkaar hebben laten staan na de eerste kus omdat die chemisch niet goed was, ondanks ze heel verliefd waren op elkaar.”

“Maar als die kus wel aanslaat en blijkt dat het een goeie match is, dan zal die eerste kus later veel beter herinnerd worden dan de eerste keer seks bijvoorbeeld.” Dat toont dus hoe belangrijk die eerste kus is.

"Het testosteron in het speeksel zet aan tot vrijen"

Het speeksel van de man is heel rijk aan testosteron en één van de effecten van dat hormoon is dat het aanzet tot seksueel gedrag. Daardoor hebben mannen veel sneller de drang om te beginnen vrijen. “Wanneer de man zijn speeksel met het speeksel van de vrouw mengt, dat minder testosteron bevat, dan zal de vrouw dat testosteron opnemen in haar wangen, doorgeven aan het bloed en een beetje meer gemotiveerd zijn om te vrijen. De man manipuleert de vrouw dus eigenlijk een beetje om te beginnen aan seks.”

“Kussen is zelfs zo belangrijk dat vooral vrouwen aan de hand van de kus gaan meten of de relatie nog wel goed is. Als die kus niet meer intens genoeg is, is dat vaak een teken dat de relatie begint te lijden en snel zal aflopen”, zegt Nelissen. 

Kus op de wang

“De kus op de wang is een ritueel, maar niet zonder biologisch nut. “Ik vergelijk het met een handdruk. We geven elkaar een hand om uit te drukken dat je geen agressie hebt tegenover die persoon. Het is heel moeilijk om je vijand een handdruk te geven en met een kus op de wang is dat ook zo. Je toont dat je eerbied hebt voor de ander", zegt Nelissen.

Dat verklaart ook waarom het niet kussen tijdens de coronacrisis soms zo gek aanvoelde. “Maar het is een mes dat aan twee kanten snijdt. We hebben die kus uitgebreid naar de familie –en vriendenkring, tot collega’s en vreemden. Sommige mensen vonden het niet zo erg dat dat niet meer mocht. Mensen dachten ook dat het gedaan ging zijn met kussen en het geven van een handdruk, maar dat zit biologisch zo vast ingeworteld in onze genen dat die vroeg of laat terug boven zullen komen. Voor we het weten staan we terug waar we vroeger stonden.”

Herbeluister het gesprek met Mark Nelissen via Radio 1 select.

Lees ook: