VS doodt generaal "met haast mythische status in Iran": Ontketent dit een regionale oorlog?
vr 3 jan. - 5:34
Bij een gerichte Amerikaanse raketaanval op een konvooi bij de internationale luchthaven in de Iraakse hoofdstad Bagdad zijn acht mensen om het leven gekomen, onder wie de Iraanse generaal Qassem Soleimani. En dat is niet zomaar de minste, vertelt Amerika-correspondent Björn Soenens.
"Soleimani heeft een haast mythische status in Iran. Hij was de leider van de Iraanse Revolutionaire Garde. Hij was ook belangrijk in de Irak-oorlog van 2003, waar hij volgens de Amerikanen verantwoordelijk was voor de dood van vele Amerikaanse militairen. Hij werd ook een rechterhand genoemd van de religieuze leider in Iran, ayatollah Ali Khamenei, en zou zelfs politieke ambities hebben gehad."
Soleimani was vooral verantwoordelijk voor de Quds-eenheid van de Iraanse Revolutionaire Garde, die operaties in het buitenland uitvoert. "Soleimani is heel belangrijk bij de steun die Iran geeft aan heel wat buitenlandse milities", weet Soenens. "In Syrië heeft hij onder meer strijd gevoerd tegen IS, in Libanon ondersteunt hij Hezbollah (een sjiitische, militante beweging, die door het Westen beschouwd wordt als een terroristische organisatie, red.)."
Enorme escalatie
De dood van Soleimani is een onderdeel van een rist vergeldingsacties die elkaar de voorbije dagen opvolgden. "Nadat in Kirkuk een Amerikaanse ondernemer was omgekomen (bij een raketaanval van Hezbollah, red.), hebben de Amerikanen Hezbollah-stellingen aangevallen. Vervolgens hebben die milities een aanval ingezet op de Amerikaanse ambassade in Bagdad. Als gevolg daarvan is Soleimani nu gedood."
Je kunt niet anders dan dit als een enorme escalatie beschouwen, denkt Soenens. "Het afgelopen jaar zagen we de spanning al oplopen tussen Iran en de VS. De vraag is wat hiervan het gevolg zal zijn. Hoe zal Iran terugslaan? Want deze man is zo belangrijk in de politieke constellatie van Iran dat het land bijna móét terugslaan."
"Krijgen we dan een kruitvat waarbij een regionale oorlog ontstaat, waarbij voortdurend aanvallen over en weer gebeuren? Gaat dat ook weer het vuur aan de lont steken in Israël, waar ook die door Iran gesteunde milities actief zijn? Het is een heel gevaarlijke toestand."
Republikeinen tevreden
Hoe er nu in de VS wordt gereageerd? Met name die aanval op de Amerikaanse ambassade in Irak lag daar erg gevoelig, zegt Soenens. "Daar werd al langer gezegd: dat kan niet ongestraft blijven. En kijk, we zien nu wat er gebeurd is. Amerikaans president Donald Trump heeft geen commentaar gegeven, hij heeft alleen een Amerikaanse vlag getweet."
Bij zijn eigen Republikeinse partij oogst Trump vooral lof voor zijn "moedige actie". "Ik ben blij met de moedige aanval van president Donald Trump tegen de Iraanse agressie", verwoordt senator Lindsey Graham het op Twitter. "Aan de Iraanse regering: als jullie meer willen, zullen jullie meer krijgen. Als de Iraanse agressie voortgaat en als ik zou werken in een Iraanse olieraffinaderij, zou ik eraan denken om me om te scholen."
"Wraak", dat woord domineert de reacties van de machtshebbers in Iran, nadat de Verenigde Staten met een raketaanval de belangrijkste generaal van het land hebben gedood. Leidt dit nieuwe voorval ook echt tot een open oorlog? Midden-Oostenexpert Jens Franssen nuanceert: "Geen van beide landen heeft op dit moment baat bij een groot conflict."
"Soleimani ziet er wat uit als een oude, grijze teddybeer, een lieve opa. Maar hij wordt beschouwd als de ijzeren vuist van het Iraanse regime", weet Franssen. Soleimani stuurt als generaal de Quds-eenheid aan van de Iraanse Revolutionaire Garde. "Dat is de elite-eenheid die er echt toe doet als het gaat om de harde militaire acties in het buitenland. Dat is ook een beetje een staat binnen de staat: zij staan in voor de persoonlijke bescherming van de opperleider, ayatollah Ali Khamenei. Eigenlijk hebben zij de echte macht."
