Waarom ga jij vanavond weer te laat naar bed?

Om op tijd te gaan slapen, hebben we zelfcontrole nodig zodat we keuzes maken die ons op lange termijn iets opleveren. Hebben we die discipline niet, kiezen we sneller voor verleidingen die op korte termijn iets opleveren.

"Want wat de kosten zijn van onze slaap nog even te laten, merken we morgen pas", weet communicatiewetenschapper Liese Exelmans. "Het is menselijk: we vinden het moeilijk om prioriteiten te stellen en laten ons snel afleiden door dingen die ons op korte termijn leuk lijken."

(Lees verder onder de video)

1 op 3 slaapt niet goed

Slapen is iets wat we graag doen, maar waar we toch collectief een strijd tegen voeren

Hoe ingeburgerd het is, kan Exelmans aantonen met enkele frappante cijfers:

• 1 op 3 vindt dat ze niet goed slapen
• 9 op 10 sluit de dag af voor een scherm
• Ondanks de drukke werkdag, slagen we erin om nog 2,5u televisiekijken in de avond te proppen
• Jongeren spenderen dagelijks gemiddeld 8u36 voor een scherm, meer tijd dan dat ze in bed doorbrengen
• Na 21u gaan jongeren nog zeker vier verschillende media-activiteiten aan

Kortom, "slapen is iets wat we graag doen, maar waar we toch collectief een strijd tegen voeren. De populariteit van snoezen en apps die onze slaap in kaart brengen tonen dat goed aan."  

Brandstof van lichaam

Waarom is het dan zo moeilijk om ons mediagebruik in te perken en toch op tijd te gaan slapen? "We zijn klassiek geconditioneerd om media te associeren met een goed gevoel. Eén druk op een knop volstaat om ontspanning te krijgen, maar dat gevoel van entertainment stopt ook als de blootstelling stopt." 

We zijn klassiek geconditioneerd om media te associeren met een goed gevoel

Zo wordt het mediagebruik routine, een gewoonte. Dat doorbreken is moeilijk en vraagt heel wat zelfcontrole. "Zeker 's avonds. Door de dag gebruikten we al heel wat van die controle op: door met de fiets naar het werk te gaan of voor een gezonde lunch te kiezen. 's Avonds mogen we ons dus verwennen door wat langer televisie te kijken."

Maar slaap is de brandstof van ons lichaam en cruciaal om onze batterijen, inclusief die zelfcontrole, op te laden. "Dus een vicieuze cirkel, want we hebben zelfcontrole nodig om op tijd te gaan slapen, maar moeten ook genoeg slapen om onze zelfcontrole op te laden."

Saboteer jezelf

Gelukkig heeft Exelmans ook tips:

• Laat media op goede manier renderen: volg je gebruik met apps die in kaart brengen hoeveel je op je smartphone doet. Het is een goede trigger om je gedrag te veranderen 
• Ook bestaan er apps die het je verhinderen om apps op bepaalde momenten te gebruiken. Zo kan je jezelf saboteren en helpen om verleidingen te weerstaan
• Laat de smartphone uit de slaapkamer
• Zet je smartphone op vliegtuigmodus als je niet gestoord wil worden
• Zet een timer een half uur voor je geplande bedtijd om je slaapritueel in te bouwen
• Schakel mailmeldingen uit
• Zet de post-playfunctie van Netflix uit en beslis zelf of je verder kijkt

Slaapwel!