De Wereld van Sofie
Waarom roepen we boe of awoe(rt)?
di 3 mrt. - 11:14
“De ‘b’ is een occlusief of plofklank, die is makkelijk te maken, je hoeft je mond maar open en dicht te doen. Kinderen zijn er al snel mee weg", vertelt Freek Van de Velde, professor Taalkunde aan de KU Leuven, in De Wereld van Sofie.
B’ en ‘oe’ zijn klanken die je bijna instinctief gaat uiten bij bepaalde emoties
"Ook de ‘oe’ is net als de ‘a’ en de ‘i’ een primordiale klank die in zowat alle talen voorkomt. ‘B’ en ‘oe’ zijn klanken die je bijna instinctief gaat uiten bij bepaalde emoties. Het oud-Griekse woord ‘barbaroi’ (barbaren) betekent trouwens letterlijk ‘mensen die bababa zeggen’, ‘primitieve’ volkeren dus. In plaats van de ‘b’ vind je soms de ‘m’, de oude Romeinen riepen bijvoorbeeld ‘moe’ in plaats van ‘boe’."
“Er is mogelijk ook een verband met het imiteren van een koe, ‘rund’ is alleszins een heel oud scheldwoord, we vinden het al terug bij de Kelten. Al zeggen koeien in werkelijkheid geen ‘boe’, maar eerder ‘eu’.“
Awoe
In Vlaanderen hoor je naast ‘boe’ ook wel eens ‘awoe’? “Daar zijn twee mogelijke verklaringen. Ofwel: je wil twee afkeurende klanken ‘a’ en ‘oe’ gebruiken, maar je hebt een klank ertussen nodig om die aan elkaar te lassen. Dat is dan die ‘w’, wat overigens geen echte medeklinker is. Ofwel wil je ‘woe’ roepen en heb je de neiging er een klank, die ‘a’, voor te zetten.”
Awoert
En dan heb nog de variant ‘awoert’, wat je zelden iemand echt hoort zeggen. “Awoert vind je vooral bij schrijvers die begin 20ste eeuw hun romans wat couleur locale willen meegeven. Zoals Emmanuel de Bom of Ernest Claes. Die ‘–rt’ achteraan is een mysterie, mogelijk naar analogie met ‘foert’. Maar het lijkt vooral schrijftaal bij auteurs die worstelen met het weergeven van spreektaal.”
