Waarom is waargebeurde fictie zo aantrekkelijk?

Heel wat recente series en films zijn gebaseerd op waargebeurde feiten. De Netflix-serie ‘Inventing Anna’ vertelt bijvoorbeeld het verhaal van Anna Delvey, die de elite van New York ervan overtuigde dat ze een Duitse erfgename was. De film ‘House of Gucci’(met Lady Gaga en Adam Driver) is dan weer geïnspireerd op de schokkende gebeurtenissen rond het familie-imperium achter het Italiaanse modehuis Gucci. ‘Clark’ (Netflix) gaat over de Zweedse gangster Clark Olofsson aan wie we de term ‘stockholmsyndroom’ te danken hebben en de Hulu-serie ‘Candy’ (met Jessica Biel en Justin Timberlake) is het waargebeurde verhaal van huisvrouw Candy Montgomery, die in 1980 beschuldigd werd van moord op haar buurvrouw Betty.

Waarom er zoveel waargebeurde fictie gemaakt wordt? Anouk De Ridder, die een doctoraat maakte in televisiestudies en entertainment-ervaringen, ziet meerdere verklaringen. “We zitten in een medialandschap waarin er heel veel concurrentie is en waarbij men de strijd moet aangaan om de aandacht van de kijker te trekken” zegt ze in ‘De Wereld van Sofie’. “Dat vraagt enorm veel budget, of het nu om een televisiezender of streamingdienst gaat. Als er dan een maker bij je langskomt met een verhaal dat zijn populariteit al bewezen heeft, dan heb je al een streepje voor op de rest.”

Dat de inspiratie bij veel makers op zou zijn, is niet het geval, denkt De Ridder. "Dit is een trend, en die zal zolang duren tot de interesse ervoor wegebt."

Risico

Toch nemen televisiezenders, filmstudio’s en streamingdiensten ook een risico wanneer ze een waargebeurd verhaal uitbrengen. “Eens je je gaat baseren op waargebeurde feiten, dan stel je jezelf open voor een heel hoge vorm van kritiek. Want mensen gaan altijd vergelijken met wat ze in het echt hebben gezien. Daarmee kan je punten scoren, maar je kan er ook op afgerekend worden als je het verhaal geen eer aandoet.”

Ook voor een scenarioschrijver is het niet altijd evident. Denk aan de research die moet gebeuren, de lijn trekken tussen feit en fictie, de accuraatheid. “Bij historische fictie moeten de kostuums ook helemaal kloppen, maar dan zit je weer met een budgetvraag. En die zit enorm hoog bij historische fictie.”

Het is dus zeker niet makkelijker voor de makers om voor waargebeurde fictie te kiezen, zegt De Ridder. “Op sommige vlakken is het zoveel moeilijker. Het kan een hele uitdaging zijn.”

Kiezen voor waargebeurde fictie is niet makkelijker. Het kan een hele uitdaging zijn.

Lees verder onder de foto

Waarom het publiek er zo verzot op is

In ieder geval: het publiek smult ervan. Van zodra je de pancarte ‘based on a true story’ ziet, is je aandacht getrokken. “Het is een ander soort enterainment-ervaring. Het speelt in op ons gevoel van verbondenheid met de mensen rondom ons” verklaart De Ridder. “Je voelt ‘dat het echt was’. En dan ga je al eens nadenken: ‘Waar was ik toen en wat was ik aan het doen?’. Je gaat het op je eigen leefwereld betrekken.”

Zelfs bij misdaadverhalen is die reflectie er. Zo is er bijvoorbeeld de serie ‘Candy’ waarin huisvrouw Candy Montgomory (vertolkt door actrice Jessica Biel) wordt beschuldigd van een brutale moord op haar buurvrouw. Mensen gaan zich dan bijvoorbeeld afvragen: ‘Wat zou er bij moeten gebeuren vooraleer mijn stoppen doorslaan?’, geeft De Ridder aan. “Bij een verhaal waarvan je weet dat het niet echt is, ga je dat wat sneller wegzetten.”

Ook nieuwsgierigheid speelt een rol. “We willen weten wat er achter de gesloten deuren is gebeurd: het deel dat niet in de geschiedenisboeken is opgenomen, het deel dat niet in de krantenartikels is verteld.”

We willen weten wat er achter de gesloten deuren is gebeurd.

Lees verder onder de trailer van 'Candy'

En wat met documentaires?

Als we zo van waargebeurde verhalen houden, waarom kijken we dan niet meer naar documentaires? “Afhankelijk van je persoonlijkheid, je ervaringen, hoe je gemoed is als je de televisie aanzet, en wat voor dag je hebt gehad, ga je iets uitkiezen” zegt De Ridder. “En films en series linken we toch nog eerder aan je verstand op nul zetten.” De groep die heel bewust documentaires gaat uitkiezen is dus kleiner. “Al ben ik ervan overtuigd dat de populariteit van documentaires ook door streamingdiensten is toegenomen.”