Waarom zijn Italianen zo Italiaans?

Fare la bella figura

'Fare la bella figura': het is een typische Italiaanse uitdrukking. En het betekent: er goed uitzien. In Italië hebben ze het met die uitdrukking dus over 'een mooi voorkomen hebben'. "De meest bekende clichés over Italië gaan over design, mode en mooie auto's. Maar de Italianen willen er ook zélf als een plaatje uitzien. Als je in Italië bijvoorbeeld 's avonds naar het plein van een dorp gaat dan zie je er mensen 'la passeggiata' doen: de inwoners wandelen heel traag rond het plein, helemaal opgetut. Voor Italianen is dat de normaalste zaak van de wereld", zegt auteur Joost Houtman.

Houtman zet enkele typische Italiaanse gebruiken op een rijtje:

• Italiaanse mannen mogen roze dragen want roze is helemaal geen foute kleur in Italië. Zelfs de meest mannelijke voetbalclub van Italië - Palermo - voetbalt met roze truitjes. Voetbal zou trouwens in de 16de eeuw in Firenze uitgevonden zijn. 
• Het tegenovergestelde van 'fare la bella figura' is 'fare una brutta figura', oftewel: een mal figuur slaan, iets fouts doen. En dat is een doodzonde voor Italianen, beweert Houtman.
• 'La Mamma' is heilig in Italië. Het is een cliché maar het is ook écht waar. En dat kan vervelend zijn voor de schoondochter, althans tot het moment dat ze zelf moeder wordt en mee tot de club behoort. Kinderen blijven trouwens ook zeer lang wonen bij 'La Mamma'.
• 'Sprezzatura' is het Italiaanse woord voor iemand die nonchalant stijlvol is. Het betekent dat iemand stijl heeft maar er niks voor doet om stijlvol te zijn. Het is zeer moeilijk om op een juiste manier 'sprezzatura' te zijn want je mag ook niet te veel afwijken van de norm, aldus Houtman.

Gebaren

"Het meest typische handgebaar dat Italianen vaak maken is 'la mano a borsa'. Het is een gebaar waarbij je met je hand een 'beursje' of 'zakje' maakt. Je vingers brengen dan zogezegd je gedachten samen. De bedoeling van dit gebaar is mensen erop wijzen dat ze hun uitleg moeten samenvatten."

"Als wij iemand wenken dan trekken we die persoon met een handgebaar naar ons toe. In Italië doen mensen het tegenovergestelde en wuift men weg, met de hand naar beneden. En Belgen kussen trouwens ook anders. Wij kussen namelijk drie keer: links, rechts en links. Italianen kussen eerst rechts, daarna links", aldus Houtman.

Eten

Weet jij wat de link is tussen Parmezaanse kaas en de Italiaanse bank 'Credito Emiliano'? Houtman legt het verband uit: "Parmezaanse kaas was gedurende een lange tijd enorm duur. (Op basis van één koe kan je namelijk maar twaalf bollen kaas op een heel jaar maken. En die twaalf bollen kaas moeten daarna nog twee jaar rijpen.) Jaren geleden gaven boeren hun bollen Parmezaanse kaas in onderpand aan de bank 'Credito Emiliano'. Die bank aanvaardde Parmezaanse kazen als onderpand voor leningen. In Italië bestaat er dus een bank met een gigantische kluis waarin duizenden kaasbollen liggen."

Spaghetti bolognaise bestaat niet in Italië

"Naast Parmezaanse kaas wordt ook pasta meteen geassocieerd met Italië. Maar: spaghetti bolognaise zoals wij dat in België kennen, bestaat helemaal niet in Italië! Spaghetti al ragù bestaat wel. Qua saus is dit gerecht min of meer hetzelfde als bolognaise, maar de pasta bestaat niet uit dunne, lange slierten. Italianen vinden namelijk dat lange pasta en wat wij 'bolognaisesaus' noemen, niet samengaan", verduidelijkt Houtman. 

Chaotisch of niet?

Volgens Houtman denken wij Belgen dat Italianen chaotisch zijn, terwijl er eigenlijk achter veel zaken een systeem zit. "Als je in Italië bijvoorbeeld een rotonde oprijdt dan is de gouden regel: niet in de ogen van de andere bestuurders kijken maar gewoon gaan. En dat is dan meteen ook het systeem erachter." 

Lees ook