De Wereld van Sofie
Wat is het geheim van een hit?
ma 16 mrt. - 0:14
Het woord hit komt van ‘to hit’, slaan, aanslaan, in dit geval : een nummer dat aanslaat! Er zijn twee hoofdingrediënten : het nummer klinkt uniek en toch vertrouwd! Een hit is een combinatie van herkenbaarheid en een unieke melodie. Je hoort het nummer één keer en vergeet het nooit meer.
Uniek en toch vertrouwd : hoe creëer je dat geluid?
Geen hit zonder een hook, een speciaal haakje! Dat haakje krijg je door de speciale, tegendraadse plaatsing van ritme en intervallen en/of een lijn tekst die je meteen onthoudt. De schrijvers van de standards in 'The Great American Songbook' waren meesters in die hooks in de eerste helft van vorige eeuw. Denk maar aan de broers Gershwin en Cole Porter bijvoorbeeld. 'Fascinating Rhythm' uit de Broadway musical 'Lady Be Good' uit 1924 van George en Ira Gershwin is zo'n combinatie van een uniek stukje muziek en tekst.
Ook 'The Entertainer' Van Scott Joplin uit 1902 kan iedereen meteen uit het hoofd beginnen neuriën. Idem dito voor 'My Funny Valentine' uit de musical 'Babes in Arms' uit 1937. De meest gecoverde standard ooit: het nummer prijkt op meer dan 1300 albums van ruim 600 artiesten! 'My Funny Valentine', 3 banale woorden, maar zet ze samen en je hebt een hook. En meteen ook een titel. De hook was meestal ook de titel van het nummer in 'The Great American Songbook'.
Maar dat unieke nummer moet toch ook vertrouwd klinken?
Da’s het tweede ingrediënt. De song moet ook vertrouwd aanvoelen en herkenbaar zijn. Het moet refereren aan een muziekstijl die je kent. Je moet de hit kunnen kaderen : 'O ja, dit nummer doet me aan disco denken!' Als het te hard afwijkt van wat we kennen, lusten we het niet. En dat geldt vandaag nog altijd. In pop, rock, folk, soul, hip hop, R&B en noem maar op. De succesformule is nog steeds dezelfde.
De hook blijft overeind, hij heeft zich zelfs vermenigvuldigd!
Bij de standards van vroeger dook de hook maar één keer op. Want in Broadway musicals moesten songs kort en catchy zijn : van 1,5 minuut tot 2 minuten. Met soms maar 4 korte tekstblokjes. Sinds midden jaren '60 is de hook uitvergroot en wordt hij vaak herhaald in één nummer. Jaag 'I wanna hold your hand' van The Beatles of 'Lovely Day' van Bill Withers maar eens door je 'oortjes'.
Dat maakt rock en pop zo krachtig. Herhaling creëert trance, de hook wordt een mantra. Het unieke en vertrouwde moet er natuurlijk ook nog in zitten. Bruce Springsteen scoorde met zijn typische stem en muzikanten met een uniek geluid de ene hit na de andere . ‘Fast Car’ van Tracy Chapman ruikt naar folk maar is toch geen doorsnee folksong, dus uniek.
Beginnen songs toch niet steeds meer op elkaar te lijken?
Sombere geesten vinden dat het ambacht van de grote componisten van weleer stilaan verloren gaat. Muziekproducers werken tegenwoordig met de songmachine. Ze maken eerst een kant en klare achtergrondtrack met drums, basgitaar, gitaar en synthesizers. En vragen dan aan een artiest om daar een tekst en een melodie aan toe te voegen. Het sjabloon van een song wordt vaak gewoon gekopieerd en daarop wordt een nieuwe song gebouwd. Het accent ligt veel minder op het unieke. Dat zie je vooral bij R&B, neosoul en hiphop. Nummers blijven veel minder hangen, en zijn zelfs niet meer uit elkaar uit houden.
Er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen die de regel bevestigen. Zoals 'Umbrella', een hit van Rihanna! Ook gemaakt met de songmachine. Maar met een uitzonderlijke hook in de bovenlaag, als haar stem er bij komt. De tekst is simpel maar creëert een sterk beeld : ‘Schuil maar onder mijn paraplu als het regent!’. 'Umbrella' wijkt af van de doorsnee hiphop, heeft ook een beetje een rockgeluid. Je kan het een echte neo soulklassieker noemen!
Is een hit altijd een goeie song?
Niet altijd. Een hit kan muzikaal heel banaal zijn. Maar toch uniek en herkenbaar. Dat kan de mooiste popmuziek zijn maar ook kermismuziek zoals ‘Comment ca va’.
