"We zijn de controle over onze gegevens op te veel plekken kwijtgeraakt"

De meest gemaakte opmerkingen in het privacydebat luidt als volgt: 'Ik heb niets te verbergen, dus men mag mij volgen'. 

Dobbelaere-Welvaert is het daar niet mee eens. "Als je dat zegt, hou je rekening met een satus quo in onze maatschappij. Je veronderstelt dat wat nu toegelaten en aanvaardbaar is, dat ook in de toekomst zal zijn. Maar dat is niet zo. Maatschappijen evolueren, ook de onze. Iedereen heeft iets te verbergen, geloof me."

Privacy is volgens Dobbelaere-Welvaert trouwens essentieel in een gezonde maatschappij. "Zonder privacy bijvoorbeeld geen vrije meningsuiting."

Wat is privacy?

Vraag aan een jurist, een informaticus en een ethics wat privacy is, en ze zullen alle drie een ander antwoord geven. "Voor de man in de straat is het nochtans simpel", zegt Dobbelaere-Welvaart. "Mensen willen controle hebben over hun gegevens, en met rust gelaten worden."

"En net de controle over onze gegevens zijn we op veel plekken kwijtgeraakt, zowel bij de overheid als bij grote bedrijven.

Privacy versus veiligheid

Er wordt wel eens gezegd dat privacy en veiligheid communicerende vaten zijn, dat wat minder privacy zorgt voor een veiligere maatschappij. "Klopt niet", zegt Dobbelaere-Welvaert. "Er zijn weinig plekken in Europa waar zoveel camera's hangen als in Londen, en toch zijn de misdaadcijfers er torenhoog."

"Uiteraard zijn mensen tevreden als er dankzij een beveiligingscamera of een slimme ANPR-camera een misdaad wordt opgelost, maar vaak zou die misdaad ook zonder die camera opgelost worden. De maatregelen die nu genomen worden om, zogezegd, onze veiligheid te verbeteren, vind ik niet proportioneel. Ik geloof niet dat camera's inherent de veiligheid verhogen."

Privacy als valuta

Maar het privacyvraagstuk gaat verder dan de inzet van slimme camera's. "Waarom willen supermarkten per se aan de hand van een klantenkaart van je weten welke producten je koopt", vraagt Dobbelaere-Welvaert zich af? En meer nog: waarom kan je alleen korting krijgen als je een klantenkaart gebruikt? Op die manier wordt onze privacy een betaalmiddel, en kunnen vooral mensen met voldoende middelen zich privacy veroorloven.

Je gegevens zijn geld waard, zoveel is duidelijk. En zeker voor grote techbedrijven als Facebook, die jou allerlei gratis diensten aanbieden in ruil voor je gegevens. "Het is een leerproces", zegt Dobbelaere-Welvaert. "Bij de opkomst van de sociale media beseften we nog niet goed wat de gevolgen waren van die gratis diensten. Ondertussen beseffen meer en meer mensen dat zij het product zijn dat Facebook verkoopt aan adverteerders."

Herbeluister de uitzending: