Interne Keuken
"We zijn slecht in het voorspellen wanneer iemand psychisch onwel gaat worden"
za 2 nov. - 3:36
Een kortsluiting in het hoofd, wordt het wel eens genoemd. Wie een psychose doormaakt hoort stemmen die kwaad over hem spreken, construeert verbanden tussen dingen die geen verband met elkaar hebben of ziet plots glashelder hoe de wereld in elkaar zit en hoe alle puzzelstukken passen. Maar dat zijn wanen, het zicht op de werkelijkheid is wie psychotisch is volledig kwijt.
De lichamelijke oorzaak? Onbekend. Die kortsluiting is slechts een metafoor. Het woord dopamine valt wel eens als er over de oorzaken van een psychose wordt gepraat. Dopamine regelt de communicatie tussen hersencellen. Maar er zijn mensen met een psychose van wie de dopaminehuishouding helemaal in orde is, en er zijn mensen met een verstoorde dopaminehuishouding die toch geen psychose ervaren.
Een oorzaak uit de omgeving? Die is er wel. Inez Myin-Germeys is psycholoog en hoogleraar contextuele psychiatrie aan de KU Leuven, waar ze aantoont dat psychische klachten of ervaringen ook ontstaan door interactie met de omgeving.
“De voorbije 30 jaar was de psychiatrie heel hard gefocust op het brein, en men noemde psychische ziekten eerder hersenziekten. Maar we hebben te weinig rekening gehouden met de omgeving en de context waarin de klachten ontstaan”, vertelt Germeys aan de Interne Keukentafel.
15% van de bevolking heeft wel eens een psychotische ervaring
“Psychoses zijn voor veel mensen het stereotiep van gekte. Maar 15% van de bevolking heeft wel eens een psychotische ervaring”. Die ervaringen zijn meestal uitvergrotingen van wat veel mensen hebben en kennen. Bijvoorbeeld de gedachte dat iemand een idee van jou gestolen heeft of iedereen naar je kijkt.
De oorzaak is niet alleen in het brein te vinden, maar ook in de omgeving. “Wat je doet heeft ook invloed op hoe het brein eruit ziet, en dat is contextuele psychiatrie, aldus Germeys. “Het idee dat je alleen maar iets kan vaststellen door naar het brein te kijken is te simplistisch. We moeten ook naar heel veel andere dingen kijken, zoals de omgeving, of traumatische ervaringen die de patiënt heeft meegemaakt”.
We zijn slecht in het voorspellen wanneer iemand psychisch onwel gaat worden
Daarbij zijn we ook heel slecht in het voorspellen wanneer iemand psychisch onwel gaat worden. “Heel veel psychische klachten bij volwassenen krijgen hun oorzaak in de adolescentie. Daar vroegtijdig vinger aan de pols houden is belangrijk. Maar anderzijds moeten we ook naar het individu gaan kijken en bij kwetsbare personen gaan zoeken wat de moeilijke momenten zijn”, aldus Germeys.
Gepersonaliseerde geneeskunde, via een app
En dan komen we bij de gepersonaliseerde geneeskunde. Via een app. Mensen worden er gevraagd om zichzelf in kaart te brengen. Het voordeel? De patiënt is uiteindelijk de expert van zijn of haar ervaringen en kan zichzelf het beste in kaart brengen. Bovendien komen er op die manier vaak nog patronen naar boven die voordien nog niet blootgelegd waren”.
Meer weten?
