Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

Interne Keuken

Wie gooide wie voor de leeuwen?

zo 4 feb. - 0:53

Volgens kunsthistorica Catherine Nixey vernietigden de vroege christenen de klassieke cultuur van de Romeinen en de Grieken. In tegenstelling tot wat tal van christelijke bronnen beweerden, want werden christenen door Romeinse keizers niet voor de leeuwen gegooid?
Afbeelding schilderij van Jean-Léon Gérôme, van christelijke martelaren in een Romeins amfitheater

In haar boek, Eeuwen van duisternis, schetst Catherine Nixey een opmerkelijk tafereel in het (vandaag Syrische) Palmyra. Was het niet gedateerd in het jaar 385 na Christus, zouden we het kunnen lezen als een nieuwsbericht uit 2015.  Bebaarde fanatici, gekleed in zwarte mantels en gewapend met weinig meer dan stenen, ijzeren staven en de rotsvaste overtuiging dat zij het gelijk aan hun kant hadden, drongen ze de tempel van Bel binnen en sloegen het hoofd van de goden Athena.

Slachtoffer of dader?

In haar boek schetst ze nog zo'n voorbeelden. In die drie eeuwen tussen de geboorte van Jezus en de bekering van Constantijn, zegt ze, zijn er maar dertien jaar waarin christenen werden vervolgd.

Christenen zijn niet alleen slachtoffer, maar ook dader geweest van religieus geweld

"Het is aangetoond dat niet zo veel christenen zijn gestorven en dat er ook niet veel vervolgingen zijn geweest", duidt historicus en filosoof van UGent Danny Praet het boek. "Christenen zijn bovendien niet alleen slachtoffer, maar vanaf de vierde eeuw ook meer en meer dader geweest van religieus geweld." 

Praet nuanceert wel de bewering dat het christendom de klassieke cultuur zou hebben vernietigd. "Er zijn tempels vernietigd. Andere zijn bij wet gesloten of omgevormd tot kerken. Het Pantheon in Rome functioneert vandaag bijvoorbeeld nog als kerk slash toeristische trekpleister."

Demonisch of kunst?

"Het christendom is een spectrum", aldus Praet. "Je hebt christenen die klassieke kunstwerken als demonische valse goden beschouwden, maar ook christenen die er de kunstwaarde apprecieerde de beelden en tempels om esthetische redenen bewaarden." 

Zo was er begin vierde eeuw - voor de bekering van keizer Constantijn - een concilie van bisschoppen in Spanje. "Daar werd beslist dat wie stierf bij een aanval op een klassieke tempel, niet als martelaar vereerd mocht worden. Dus het establishment distantieerde zich ook van zo'n daden." 

Als demonen je lastig vallen en aanzetten tot ontucht, is theoretisch gezien geweld gewettigd

We zouden kunnen spreken van geradicaliseerde vroege christenen? "Voor christenen waren de veelheid aan goden een fantasie ofwél des duivels. Dan krijg je een brainwashing of haatprediking dat het demonen zijn die je lastig vallen en aanzetten tot ontucht. Volgens religieuze theorie dat je je mag verdedigen als je wordt aangevallen, is geweld dan gewettigd."

Bronnen historisch onjuist

Zo riepen verschillende kerkvaders op tot fysiek of structureel geweld, weet Praet. "Augustinus riep zelf op om christenen van de ene strekking met geweld of onder dwang onder de andere te brengen."

De moderne wetenschap zegt al van de 18de en 19de eeuw dat vele christelijke bronnen historisch niet juist zijn

Nixey benadrukt dat onze geschiedenis is geschreven door christenen en christelijke bronnen. "Het zijn altijd overwinnaars die de geschiedenis schrijven. Hoeveel namen kennen we van niet-christenen die gestorven zijn onder christelijk geweld? Hoeveel teksten celebreren de moed van mensen van die cultus, die god of godsdienst? De moderne wetenschap zegt al van de 18de en 19de eeuw dat vele christelijke bronnen historisch niet juist zijn." 

Dus besluit Praet, "het christendom heeft niet de duisternis gebracht, maar wel geprobeerd om andere culten te vernietigen."

Lees ook

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet