Nieuwe Feiten
Wie vermoordde Ingrid Caeckaert in 1991? Met DNA-onderzoek wint Sofie Claerhout PhD Cup (en wil ze cold cases oplossen)
di 12 okt. - 4:27
"De moord op Ingrid Caeckaert, zegt u dat iets?" Zo begint Sofie Claerhout haar presentatie over haar doctoraatsonderzoek. Die moord is een van de grote gerechtelijke mysteries in ons land.
30 jaar geleden werd de jonge vrouw van 26 gruwelijk vermoord met 62 messteken in de trappenhal van haar appartement in Knokke-Heist. Waarom de jonge vrouw dood moest? Geen idee. Wie de dader is? Ook geen idee. Nochtans bestaat er een DNA-staal van de dader. Hij liet een bebloede handafdruk achter op de deur van het appartement. Uit dat DNA hebben de speurders enkel kunnen concluderen dat het een man was, want ander onderzoek mag in ons land niet.
Zo blijft de moord ook na 30 jaar onopgelost. Want tot nu toe werd er geen enkele match gevonden. De dader zal ook nooit meer berecht kunnen worden, want op 16 maart verjaarde de zaak officieel.
Hoe het mannelijke Y-chromosoom kan helpen bij DNA-onderzoek
Zoals de zaak van Ingrid Caeckaert zijn er tientallen cold cases in ons land. Nu komt het onderzoek van doctor in de forensische biomedische wetenschappen Sofie Claerhout (KU Leuven) in beeld. Zij onderzocht het mannelijke Y-chromosoom en hoe dat kan helpen bij DNA-onderzoek.
"Het Y-DNA wordt generaties lang bijna onveranderd doorgegeven van vader op zoon", legt ze uit. "Bijna 90 procent van de criminelen in ons land is mannelijk. Door dat Y-DNA kunnen we relatief eenvoudig op zoek gaan naar dichte en verre familieleden van onbekende daders. Het kan dan gaan om een broer of een neef, maar even goed om een ver familielid."
Een DNA-verwantschapsonderzoek dus, waarbij vrijwilligers een DNA-staal afstaan. Het onderzoek van Claerhout focust specifiek op de kleine veranderingen die dat Y-DNA toch ondergaat doorheen de generaties en vooral hoe snel dat gebeurt. "Zo kan je de stamboom reconstrueren en inschatten hoeveel generaties er tussen het gevonden DNA en de match zitten om zo de dader gericht op te sporen."
In deze video legt Sofie Claerhout uit hoe onderzoek naar het Y-chromosoom werkt. Lees verder onder de video.
Binnenkort geen cold cases meer in België?
Zijn de cold cases dan binnenkort voorgoed verleden tijd in ons land? Dat valt te betwijfelen. De Belgische wetgeving staat immers nog altijd in de weg. Een DNA-verwantschapsonderzoek mág hier nog niet. In Nederland wel al. Het werd bijvoorbeeld al gebruikt in het onderzoek naar de moord op Nicky Verstappen, een jongen van 11 die in 1998 vermoord werd. 15.000 mannen stonden vrijwillig hun DNA af. Uiteindelijk werd de dader gevonden via DNA van zijn familie en DNA dat gevonden werd op de spullen van de dader.
Als het ooit mag, wordt het Y-chromosoom ons geheime wapen op de crimescene.
Met haar onderzoek sleept Claerhout de PhD Cup in de wacht, de prijs voor de doctor die erin slaagt om zijn of haar onderzoek helder uit te leggen in enkele minuten. Op die manier wil de organisator wetenschappelijk onderzoek dichter bij de mensen brengen. "De winnaar heeft duidelijk een missie, ze wil de wereld een beetje beter maken", klinkt het bij de jury. Tijdens deze editie kon Claerhout zelfs een dubbelslag slaan, want ook de publieksprijs komt op haar naam te staan.
(lees verder onder de tweet)
De tweede plaats was voor bio-ingenieur Jonas Vandicke (UGent) die onderzoek deed naar schimmels die kunnen voorkomen in maïs, die dan vervolgens opgegeten wordt door melkkoeien. De derde plaats ging naar bio-ingenieur Benjamin Claessens (VUB) voor zijn onderzoek naar het zuiveren van chemicaliën.
Beluister het gesprek met Sofie Claerhout in 'Nieuwe Feiten' via Radio 1 Select
