"Zo moeilijk kan dat toch niet zijn om werk, net als vrije tijd, te personaliseren?"

Praatjes vullen geen gaatjes

Toeval of niet, maar terwijl ik dit schrijf krijg ik een 'breaking news'-berichtje op mijn smartphone: we hebben een nieuwe Vlaamse Regering. De onderhandelaars van N-VA, Open VLD en CD&V zijn tot een vergelijk gekomen na een zoveelste marathonvergadering. Straks weten we meer over het concrete akkoord. Ik ben benieuwd wat de nieuwe Vlaamse regering voor ondernemend Vlaanderen in petto heeft. Doorgaans ontbreekt het hen niet aan ambities en goeie bedoelingen. Het is vooral in de uitvoering dat het al eens wil tegenzitten.

Politiek is geen fijn werkinstrument. Meer bijl dan scalpel. Logisch, want politici nemen - in het beste geval - beslissingen op basis van algemene bevindingen en ze nemen daarbij het gemiddelde nogal makkelijk aan als de norm. En daar wil het al eens foutlopen.

Ik had het er onlangs nog over in de marge van een toespraak voor de verzamelde tolken van de Europese Commissie. Ik was er uitgenodigd om te praten over ondernemerschap. Zeg maar: 'Het leven zoals het is: kmo-editie.'

Het viel me op dat nogal wat mensen me na een paar minuten steeds verbaasder aankeken. Wat ik daar op het spreekgestoelte vertelde strookte niet met het beeld dat zij van Europa hadden, begreep ik uit de vele vragen achteraf. Ik zag zelden zoveel handen in de lucht gaan bij het vragenuurtje.

Blijkbaar waren de dames en heren tolken er rotsvast van overtuigd dat de EU er is voor alle kmo's en dat politici kosten noch moeite sparen om de kleine bedrijven van ons continent te ondersteunen. Ze zaten natuurlijk op de eerste rij toen allerlei goedbedoelde maatregelen, subsidies en ambities in het Europees halfrond werden besproken. De theorie, niet de praktijk. Dat is het beeld dat bij hen bleef kleven. Mijn verhaal zette de zaken in een ander perspectief. Zelf vond ik nochtans dat ik geen grote geheimen op tafel had gegooid.

Een van de problemen die ik aankaartte, was de rigide Europese arbeidsmarkt in het algemeen en in ons land in het bijzonder.

Er zijn waanzinnig veel regeltjes om te volgen als het over werk gaat. Heel wat van die wetgeving dateert uit de vorige eeuw. En sommige artikels gaan zelfs terug tot de industriële revolutie, waar arbeiders terecht in bescherming genomen werden. Er is heel wat bloed gevloeid voor die rechten. Geen zinnig mens die dat offer niet op waarde schat. Maar dat betekent niet dat alle maatregelen van toen vandaag nog even zinvol zijn.

Het wettelijke kader van onze arbeidsmarkt is niet aangepast aan de realiteit van de 21ste eeuw, waar mensen van bedrijven de klok rond een vlekkeloze service verwachten. Tenzij we met z'n allen onze verwachtingen bijstellen, zal die service door andere mensen moeten geleverd worden. Tot de robots het overnemen, allicht.

Zelf run ik een softwarebedrijf en ook dat moet 24/7 in de ether blijven. Onze klanten willen altijd en overal en liefst meteen geholpen worden. Ja, ook op zondag en ook 's nachts. De wereld en de economie draait gewoon door.

Niet dat ik Jack Ma-gewijs mijn medewerkers graag wil verplichten om te werken tot ze erbij neervallen. Ik las onlangs een artikel waarin de stichter van de Chinese e-commercereus Alibaba pleit voor de 72-urige werkweek. Gewoon gestoord. Zelf zou ik al lang blij zijn als we het werk wat meer 'in sync' met de nieuwe realiteit konden organiseren. Mee met de seizoenen: meer wanneer het moet, beslist minder wanneer het kan. De gemiddelde werkweek van 40 uur bestaat niet voor bedrijven in de diensteneconomie.

Win-win

Overigens zijn niet alleen de werkgevers vragende partij. Ook veel werknemers willen meer flexibiliteit. Om familiale redenen bijvoorbeeld, omdat ze de zorg voor een zieke ouder willen opnemen. Of omdat ze in een co-ouderschapsregeling zitten waarbij het handig is als je de ene week hard doorwerkt en de andere netjes op tijd aan de schoolpoort kan staan. Of om persoonlijke redenen, omdat ze hun job graag willen combineren met topsport of wereldreizen. Of zelfs om religieuze redenen, omdat nu eenmaal niet iedereen nog op zondag naar de kerk wil of absoluut kerst wil vieren. Goeie regels moeten mensen toelaten om werk zelf op hun maat af te stemmen. Dat is pas ‘werkbaar werk', zoals de Vlaamse Overheid dat in de vorige legislatuur zo netjes had genoemd.

Maar laten we dat a.u.b. niet in allerlei administratieve processen gieten. Voor veel kmo's, met de nadruk op de 'k', is dat onbegonnen werk. We hebben niet de administratieve slagkracht om dat elke week tijdig en correct aan te vragen bij god-weet-welke overheidsdienst.

Ik zou kiezen voor radicale eenvoud. Laat werkgever en werknemer in onderling overleg afspreken hoeveel uur per jaar hun samenwerking beslaat, en waar de pieken en dalen zitten. En vergeet dat onderscheid tussen week-, zon- en feestdagen. Voor de ene valt zondag op vrijdag en voor de andere valt Kerstmis op Jom Kipoer. En zet technologie in om dat allemaal in goeie banen te leiden. We leven in het datatijdperk. Zo moeilijk kan dat toch niet zijn om werk, net als vrije tijd, te 'personaliseren'? Meer nog: met de hulp van slimme algoritmes kunnen we dat hele samenwerkingsproces allicht nog verbeteren.

En toen moest ik het met de tolken nog hebben over bonussen en belastingen, maaltijdcheques, anciënniteit, vaste contracten, enzovoort.

Een ding is zeker: werk genoeg voor de nieuwe Minister van Werk. Ik gun hem of haar alvast alle flexibiliteit om er wat van te maken.

Lees ook: