De toestand is hopeloos maar niet ernstig
"Deze keer zullen de opgehokte vogels in het gezelschap zijn van de opgehokte mens"
zo 22 nov. - 11:24
Zevende keer magische keer, denk ik nadat mijn gsm bliepte en een nieuwe ophokplicht voor pluimvee aankondigde. Mijn zevende aanvaring met de vogelgriep. Ik ben op het Venetiaanse eiland Murano, honderden kilometer verwijderd van mijn vogels. Het ei in de glasoven laat ik even over aan de goede zorgen van de glasmeester. Ik heb zuurstof nodig, moet bellen met mijn team in Genk. Gelukkig zijn we hierop voorbereid.
Buiten klotste het kanaalwater tegen de kade. Uitblazen aan het historische Kanaal van de Glasblazers, in Venetië of all places, meer symbolisch kan het niet. Eeuwen geleden stortte de pest zich hier een jaar lang op de argeloze bevolking. Negen jaar later keerde ze terug om de volgende anderhalve eeuw dood en vernieling te zaaien. Als de alien aan boord van het schip Nostromo vrat de Zwarte Dood zich een weg door Europa. De gevolgen waren nooit gezien, mensen stierven massaal, oude zekerheden sneuvelden, wit werd zwart en de weg kwam vrij voor de Italiaanse Renaissance. Leren we dan nooit?
Hoeveel keren moeten we door een virus bij de keel gegrepen worden om haar ziekte bij de bron aan te pakken? Ik zie de glasblazer even verderop een sigaretje opsteken en peinzend in het water staren. Ei gelegd. Het is meer dan eigenaardig. Murano is net als Venetië doodstil, maar er is een vreemde adem- en denkruimte. Deze keer zullen de opgehokte vogels in het gezelschap zijn van de opgehokte mens, denk ik. Woorden, ze maken de wereld. Ik verkies gedomesticeerde vogels boven pluimvee. Dat woord reduceert wat ooit een heilige vogel was tot een stuk vlees dat eieren legt.
Een oude man passeert op zijn dooie gemak. Vroeger is nu. ‘Papa, waarom bouwen wij kooien rond wat wij graag zien,’ vraag ik mijn vader als kleine jongen. We staan voor de kippenkooi in onze tuin. Mijn vader zweeg. Het antwoord op die vraag zou me de volgende decennia over de planeet jagen. Antwoorden bouwend. Zoekend naar het definitieve antwoord. Hoe we in deze ultieme gouden kooi beland zijn? Waarom die hokjes? Waarom maken we kooien rond dieren? Muren rond mensen? Beton rond steden? En stolpen over onszelf. De afgelopen decennia creëerden de perfecte voorwaarden voor conflict, ziekten en geschreeuw, voor ellende en wanhoop. Een wereld voor ophokkers en brulboeien was in the making.
Het water lijkt mijn vragen terug te kaatsen. Kunnen we ooit leren? Zijn we onderweg naar een tweede, een kosmopolitische Renaissance? Nooit eerder in de geschiedenis had de mens toegang tot alle mogelijke kennis. Wie wil, linkt zich morgen met de andere kant van de wereld. Om een wetenschapper te interviewen, een project te lanceren, kennis te vergaren. Hoe kunnen we het ongekend grote, onbekende potentieel aan grijze massa - de brains - raadplegen, samenbrengen en stimuleren. En zo oplossingen vinden voor de immense problemen waarmee onze planeet kampt? Slagen we erin om deze globale diversiteit aan te tappen zonder de generositeit voor het lokale te vergeten? Vragen, ze zijn als water.
De oude man is verdwenen in de bocht van het kanaal. De glasmeester mikt zijn sigarettenpeuk in het water en gaat terug de glasblazerij in. Zo verwachtte ik het toch. Maar neen, voor de eerste keer in 20 jaar zie ik hem zijn peuk wegsteken.
Het water is glashelder, de vissen vol leven.
Er is hoop in deze bange tijden.
