Hoe geraken we af van onze perfectiedwang?

De campagne kreeg zowel bijval van wanhopige ouders als kritiek omwille van het schenden van de privacy van de kinderen. Vinden zij het wel leuk dat ze op hun dieptepunt te kijken gezet worden opdat hun ouders zich beter zouden voelen?

Jonge ouders kampen vaak met faalangst als gevolg van de vele picture perfect foto’s op sociale media.

Wat er ook van zij, de campagne volgt een grotere trend die de perfectiedwang van onze maatschappij aan de kaak stelt. Het mag allemaal terug wat authentieker en eerlijker, klinkt het. Die hele goednieuwsshow met perfecte plaatjes is dodelijk vermoeiend en bovendien erg ongeloofwaardig.

Tegelijk vraag ik me af hoeveel sociale mediacampagnes er nodig zijn om onze manier van denken ten gronde te veranderen. En of een campagne met een hashtag wel voldoende is om werkelijk iets te doen aan een maatschappij die hunkert naar meer realisme en zelfrelativering, maar toch vaak opnieuw hervalt in perfectiedwang.

Sociale media zijn een krachtige tool om bewustzijn te creëren en om een boodschap op een snelle manier wijd te verspreiden. Een hashtag werkt het beste wanneer die van onderuit komt, vanuit een noodzaak om dingen aan het licht te brengen, zoals bij #Wijoverdrijvenniet of #Blacklivesmatter. De reacties hierop brachten structurele problemen naar boven zoals alledaags seksisme en racisme en maakten dit tastbaar voor iedereen.

Dieperliggend probleem

Maar een campagne op sociale media is niet voldoende als middel om een dieperliggend probleem om te lossen. Als er niks wordt gedaan aan de oorzaak van het probleem, zal het blijven bestaan. In het geval van de onzekere ouders komen hun twijfels waarschijnlijk niet enkel voort uit de mooie plaatjes van hun familie of collega’s.

Meer waarschijnlijk is het dat hun faalangst een gevolg is van de steeds toenemende (werk)druk in onze prestatiemaatschappij of de moeilijke puzzel die werkende ouders elke dag moeten leggen om werk, gezin en sociaal leven te combineren. Terwijl dat wel overal van hen verwacht wordt. En dat los je niet in 1-2-3 op.

Enkele weken geleden lanceerde Brussels Staatssecretaris voor Gelijke Kansen Bianca Debaets ism Amazone de campagne Echte Lijven. De campagne richtte zich tot modeontwerpers, redacties en reclamemakers om werk te maken van een realistischere beeldvorming in de media.

Onrealistische schoonheidsidealen lijden immers tot een negatief zelfbeeld en dat dragen vooral meisjes voor de rest van hun leven mee. Men liet hoofdredacteurs van magazines en mode-ontwerpers een charter ondertekenen waarin ze oa. beloofden om minder Photoshop te gebruiken en om niet enkel slanke, blanke en jonge modellen te tonen.

Onrealistische schoonheidsidealen lijden immers tot een negatief zelfbeeld.

Al te dwingende schoonheidsidealen in de reclame- en modesector zijn namelijk een structureel probleem: er komt steeds meer bewijs dat minderjarige meisjes in de modellensector aangespoord worden om zich uit te hongeren. En we blijven elke dag honderden gefotoshopte advertenties door onze strot geramd krijgen, of we ze nu willen zien of niet.

Het zou interessant zijn om na zes maanden eens te kijken hoeveel magazines en modeontwerpers zich werkelijk gehouden hebben aan deze richtlijnen. En hen blijven uitleggen hoeveel impact hun beelden hebben op het zelfvertrouwen van mensen. Want ik zag intussen al opnieuw beelden verschijnen van gefotoshopte, piepjonge modellen bij artikels over anti-agingtips. Blijkbaar zit de obsessie met perfectie toch erg diep.

“Het lijkt wel alsof we niet meer in staat zijn om zelf na te denken, alsof er geen wereld meer bestaat buiten de onlineversie,” zei Murielle Scherre, de vrouw achter lingeriemerk la fille d’O deze week in De Morgen. Daar heeft ze een goed punt.

Social media is geen allround oplossing voor alle problemen

Ik ben helemaal voor sociale media die een eerlijker beeld scheppen van hoe mensen eruitzien. Maar sociale media zijn in de eerste plaats een communicatiemiddel en geen allround oplossing voor alle problemen. Willen we écht iets veranderen aan, zullen we verder moeten gaan dan Facebook en Instagram en ook de onderliggende systemen moeten aanpakken.

Ik geloof dat er voldoende mensen klaar zijn voor meer realisme en zelfrelativering. Meer zelfs, dat ze snakken naar wat meer rust in hun hoofd en wat minder dwingende ideaalbeelden. Waar zij nu op wachten zijn concrete oplossingen en een overheid die daar werk van maakt.

Lees meer van Jozefien Daelemans: