"Ministers loon doen inleveren is een symbolische maatregel"

De "State of the union" is de échte start van het federale politieke jaar, en dit jaar dubbel zo belangrijk, want de regering legt zichzelf de discipline op om de begroting voor de twee volgende jaren, 2023 en 2024, vast te leggen. Dat is een soort van zelfverdediging, want de redenering is: volgend jaar rond deze tijd zal de verkiezingskoorts al hebben toegeslagen, en in zulke omstandigheden kun je geen deftige begroting meer opstellen. 

Eigenlijk geeft de politiek daarmee toe dat ze in een hels mechanisme functioneert met verkiezingen die het laatste jaar van een legislatuur onbruikbaar maken én regeringsvormingen die de eerste twee jaren opsouperen. Bovendien is deze regering erg onderhevig aan politieke schermutselingen, vooral aan Franstalige kant. Daar zijn de partijvoorzitters van de PS en de MR in een soort guerrilla-oorlog verzeild geraakt. 

Een fiscale hervorming?

Het viel ook op dat zowel MR-voorzitter Georges Louis Bouchez in VTM Nieuws net als CD&V-voorzitter Sammy Mahdi in 'De Zevende Dag' plotseling voor een fiscale hervorming pleitten. Die werd vrijdag door CD&V-vicepremier Vincent Van Peteghem ook op de tafel gelegd. Het gaat om een operatie waarbij de belastingvrije som wordt opgetrokken, wat werkenden jaarlijks 1.300 euro extra netto moet opleveren. Maar de premier was niet erg happig was om dit plan zo laat in het onderhandelinsproces te betrekken, ondanks de opvallende druk van de twee partijvoorzitters. Eventueel in het najaar klink het nu.

De ministers loon doen inleveren ligt wel degelijk op de tafel, want in de politiek zijn symbolen erg belangrijk. Maar het is ook niet meer dan een symbool, de inlevering levert een half miljoen euro op terwijl er wellicht 4 miljard bespaard moet worden. Bovendien wordt er -weer om symbolische redenen- via een omweg bespaard. De logische redenering zou zijn: de ministerlonen niet indexeren, dat levert 8 procent op. Maar de regering wil ook het signaal geven dat indexeren een belangrijk instrument is in deze crisis, en dus worden de ministerlonen eerst geïndexeerd - want dat is belangrijk - en vervolgens wordt die indexering afgeroomd, want ook dat symbool is belangrijk.

De bedrijven betalen de crisis

Die indexering beschermt de meeste werknemers tegen het verlies van koopkracht, en het is in deze tijden van hoge inflatie en stijgende energieprijzen een belangrijk instrument. Maar het gevolg is wel, zo legt de voorzitter van de Nationale Bank Pierre Wunsch uit in 'De Zevende Dag' dat in ons land -in tegenstelling tot de buurlanden- de bedrijven de volledige schok van de energiecrisis moeten opvangen. In onze buurlanden zijn het de werknemers die de crisis betalen. 

In ons land zijn die werknemers min of meer beschermd tegen de crisis door die index, maar ook door het sociaal tarief en door het basispakket, maatregelen die gedeeltelijk betaald kunnen worden door een belasting op de overwinsten van de energiebedrijven. Daarvoor ligt een voorstel van Groenminister Tinne Van der Straeten op de tafel, maar CD&V-vicepremier Vincent Van Peteghem blijft twijfelen aan de juridische haalbaarheid ervan. Het lokt de voorzitter van Groen, Jeremie Van Eeckhout, bij journalist Michael Van Droogenbroeck de uitspraak uit dat er nogal wat "monsieurs nons” aan de tafel zitten. Al lijkt er nu een consensus te zijn gegroeid over die overwinstwinstbelasting, die wel minder zal opbrengen dan minister Van der Straeten ons voorhield.

Lees verder onder de foto

De conclusie is dat de regering-De Croo voor een moeilijke opdracht staat: de werknemers zijn min of meer beschermd, maar de bedrijven dreigen, wanneer ze de crisis niet kunnen doorstaan, het gelag te betalen. 

In 'De Afspraak op Vrijdag' legde Bart Van Craeyenest, econoom bij VOKA, uit dat in ons land de politiek dat probleem altijd heeft opgelost met een indexsprong. Dat deed zelfs Jean-Luc Dehaene (CD&V). Maar een indexsprong - een index die niet wordt toegekend - is nefast voor de werknemers, en dat is voor de huidige regeringspartijen uitgesloten. Er blijft de regering dus alleen de mogelijkheid over om een "netto index" uit te keren; dat is een index die alleen de werknemers krijgen, en waar de werkgeversbijdragen, die de bedrijven moeten betalen, worden kwijtgescholden. Maar dat kost de sociale zekerheid één miljard per jaar. En dus wordt er wellicht gekozen om de bedrijven toe te laten die werkgeversbijdragen uitgesteld te betalen. Al is dat maar een druppel op een hete plaat, want veel bedrijven zullen in januari in één klap de indexering van alle lonen moeten betalen.

Een nieuw politiek huwelijk?

Maar wat vooral opviel dit weekend, was het huwelijksaanzoek van de Antwerpse N-VA-schepen Els Van Doesburg die pleit voor een samenwerking met de CD&V: "N-VA en CD&V kunnen niet naast elkaar blijven bestaan. (...) We moeten samen een nieuw verhaal schrijven als een brede Vlaamse volkspartij". Maar de reactie van de voorzitter van de CD&V, Sammy Mahdi, in "De zevende dag" was behoorlijk lauw, om niet te zeggen koel. Een huwelijk zit er voorlopig niet in. 

Huwelijken worden in de politiek niet gesloten na een aanzoek, maar wanneer een van de huwelijkspartijen in de electorale afgrond staart. Als het water hen aan de lippen staat. En voorlopig is dat duidelijk nog altijd niet geval.

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'